Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

202 İcra Dairesi Tarafından Vaktinden Evvel Satış B. Satış İşleminin Tasarruf İlkesi Bağlamında Değerlendirilmesi Tasarruf ilkesi, 7 Hukuk Muhakemeleri Kanunu 8 m.24’te yer alan temel bir yargılama ilkesi olup tarafların talebi olmaksızın bir dava- nın açılıp incelenemeyeceğini, bir kimsenin kendi lehine olan davayı açmaya zorlanamayacağını ve tarafların dava açıldıktan sonra davaya devam edip etmemek konusunda (tarafların üzerinde serbestçe tasar- ruf edebilecekleri davalar bakımından) karar merciin kendileri oldu- ğunu ifade eden kavramdır. Tasarruf ilkesine halihazırda İcra ve İflâs Kanunu’nda açıkça yer verilmemiş olmakla birlikte bu ilkenin icra hu- kukunda uygulama alanı bulduğuna şüphe yoktur. 9 Zira icra huku- ku yargılama hukukunun devamı olup her iki hukuk dalı da kişilerin haklarına kavuşmaları amacına hizmet eder. 10 İcra hukukunda tasarruf ilkesinin çeşitli düzenlemelerde kendini gösterdiği açıktır. Alacaklının alacağını takip konusu yapıp yapmama- sının kendi tasarrufunda olması; alacaklının takip başlattıktan sonra bu takibi yalnız kendi rızasıyla geri alabilecek olması; 11 icra takip iş- lemlerinin icra organlarınca yapılabilmesi için birkaç istisna dışında mutlaka taraf talebinin varlığının şart olması gibi hususlar tasarruf il- kesinin icra hukukuna da hâkim bir ilke olduğunun göstergesidir. 12 Aynı şekilde takibin kesinleşmesiyle haciz talep edilmeden icra dairesi haciz işlemi yapamaz (İİK m.78). Süresi içerisinde haciz talep edilme- mekle dosyanın işlemden kaldırılması sonucu doğar ve böylece icra dairesi, alacaklının talebi olmaksızın kendiliğinden haciz yaparak ta- kibe devam edemez. Tasarruf ilkesinin icra hukukunda uygulandığı bir diğer hal ise satış işlemidir. Satış işlemi, kural olarak alacaklının talebiyle yapılır. 13 7 Tasarruf ilkesi hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Nedim Meriç, Medeni Yargılama Hukukunda Tasarruf İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011. 8 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Yayım Tarihi: 04.02.2011, Sayı: 27836. 9 Kâmil Yıldırım/Nevhis Deren Yıldırım, İcra ve İflas Hukuku, Beta Basım, İstan- bul, 2016, s.4.; Muhammet Özekes, İcra Hukuku’nda Temel Haklar ve İlkeler (Te- mel Haklar), Adalet Yayınevi Ankara, 2009, s.71. 10 Özekes, Temel Haklar, Ankara-2009, s. 65-66.; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s.80. 11 Kuru, El Kitabı, s.208.; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s.81. 12 Cebri icra hukukunda tasarruf ilkesine ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Özekes, Te- mel Haklar, s.71 vd. 13 Kural alacaklının talebiyle satıştır. Alacaklı ve borçlunun haciz aşamasından son-