Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

224 İcra Dairesi Tarafından Vaktinden Evvel Satış V. REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİNE İLİŞKİN TAKİPLERDE İCRA DAİRESİNİN VAKTİNDEN EVVEL KENDİLİĞİNDEN SATIŞ YAPIP YAPAMAYACAĞI SORUNU Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takiplere ilişkin düzenlemeler İİK m. 145 vd’da yer alır. Söz konusu takip taşınır rehninin ve de ipo- teğin paraya çevrilmesi yoluyla takip olmak üzere ikiye ayrılır. Paraya çevrilme usulü başlığı altına düzenlenen ve rehnin paraya çevrilmesi- ne ilişkin takipler bakımından müşterek hükümler içerisinde yer alan 150/g maddesinde açıkça 112’den 137’nci maddeye kadar olan hü- kümlerin kıyas yoluyla, rehnin paraya çevrilmesine ilişkin takiplerde de uygulanacağı belirtilmiştir. Bu bağlamda rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takiplerde icra dairesi tarafından kendiliğinden satış yapılıp yapılamayacağı hususu tartışma konusu olabilir. Öncelikle ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin takipler niteliği iti- bariyle taşınmaz mallara uygulandığından, yalnız taşınır mallar için uygulanması mümkün İİK m.113/2’nin ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takipler bakımından uygulanamayacağı düşüncesindeyiz. Ta- şınır rehninin paraya çevrilmesi bakımından ise her ne kadar İİK m. 150/g atfı dolayısıyla üzerinde rehin hakkı tesis edilen taşınır malın vaktinden evvel kendiliğinden satışa konu edilmesi hukuken müm- kün olsa da biz, taşınır rehninin İİK m.113/2 kapsamında görüleme- yeceğini düşünüyoruz. Nitekim taşınır rehni, bir alacağı teminat altına almak amacıyla borçlu veya üçüncü kişiye ait bir taşınır mal veya hak üzerinde kurularak, alacağın ödenmemesi halinde alacaklıya üzerinde rehin hakkı tesis edilen şeyin paraya çevrilerek elde edilen bedelden alacağını öncelikle tahsiline imkan veren bir sınırlı ayni haktır. 68 Taşı- nır rehni, madem ki alacağın ödenmemesi durumunda rehinli alacak- lıya rehin konusunu paraya çevirerek elde edilen bedelden alacağını öncelikli olarak tahsil imkanı vermektedir, şu durumda rehnedilen taşınır eşyanın da bu teminatı sağlayacak nitelikte olması gerekir. Bu nedenle kıymeti hızla düşebilecek olan taşınır mallar rehne konu ol- maz. Saklanması ve korunması masrafları teminat altına alınan alaca- ğa nispeten fazla olan taşınır eşyanın rehnedilmesi ise rehnin güvence 68 Rona Serozan, Eşya Hukuku I, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014, s.341.; Haluk Nami Nomer/Mehmet Serkan Ergüne, Eşya Hukuku-Rehin Hukuku, On İki Levha Ya- yıncılık, İstanbul, 2016, s.64.