Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

228 İcra Dairesi Tarafından Vaktinden Evvel Satış VII. HACİZDEN SONRA BORCUN TAKSİTLE ÖDENMESİ SÖZLEŞMESİNİN VEYA TAKSİTLE ÖDEME TAAHHÜDÜNÜN VAR OLMASI DURUMUNDA İCRA DAİRESİNİN VAKTİNDEN EVVEL KENDİLİĞİNDEN SATIŞ YAPIP YAPAMAYACAĞI SORUNU Borçlunun mallarının haczedilmesinden sonra eğer İİK m.111’de belirtilen şartlar oluşmuşsa, alacaklının rızasına gerek olmaksızın bor- cun taksitle ödenmesi mümkündür. Borcun, alacaklının rızası aran- maksızın taksitle ödenebilmesi için alacaklının satış talep etmemiş olması, borcun ilk taksitinin derhal ödenmiş olması, borçlunun borç tutarına karşılık gelen malının haczedilmiş bulunması ve her taksi- tin borcun dörtte birinden az olmayarak aydan aya en fazla üç ayda ödenecek olması şarttır (İİK m.111). Mallar haczedildikten sonrasında alacaklı ve borçlunun her zaman anlaşarak taksitle ödeme sözleşmesi yapmaları da mümkündür. Her iki halde de icra takip işlemleri yapı- lamaz (İİK m.111/I), satış isteme süreleri işlemez ve haczedilen malla- rın satışı mümkün olmaz. 72 Bu durumda haczedilen mal, kıymeti hızla düşen ya da muhafaza masrafları fazla olan taşınır malsa icra dairesi vaktinden evvel kendiliğinden satış yapamaz demek tarafların men- faati düşünüldüğünde yerinde olmaz. Nihayetinde taksitle ödeme sözleşmesi ve de taahhüdün yerine getirilmediği durumda alacaklının alacağını elde etmesi malın kıymetinin hızla düşmesi sebebiyle müm- kün olamayabilir. Söz konusu süreçte malın muhafaza masraflarının fazla olması ise borçlunun nihayete eren bir taksitle ödeme sözleşme- sinden dolayı ayrıca ağır masraf yüküne katlanması anlamına gelir. Alacaklı da mal satılmadığında ve her geçen gün değer kaybı yaşa- dığından, taksitle ödemenin gereğinin yerine getirilmemesi ihtimalin- de alacağının bir kısmına veya tamamına kavuşamama riskini taşır. Taksit sözleşmesi veya borcun taksitle ödenmesi taahhüdü süresince mal bozulabilir; Muhafazasının masraflı olması sebebiyle birçok gider yapılması gerekebilir. Özellikle taksit sözleşmesinin vadelerinin ser- bestçe kararlaştırıldığı durumlarda ödeme süreci fazlaca uzayabilir ve kıymeti hızla düşen ya da muhafaza masrafları fazla olan hacizli mal- dan beklenen fayda elde edilemeyebilir. Bu sebeple, haczedilen mal- 72 Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s.306-307.; Pekcanıtez/Atalay/Sun- gurtekin Özkan/Özekes, s.348.; Muşul, İcra Hukuku, s.627.; Kuru, Ders Kitabı, s.217.