Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

237 TBB Dergisi 2020 (151) Hakan PEKCANITEZ / Nedim MERİÇ I. İCRA TAKİP İŞLEMLERİNİN KURAL OLARAK TALEBE BAĞLI OLMASI Alacaklının kesinleşen icra takibi vasıtasıyla alacağına kavuşma hakkı sadece mal varlığına ilişkindir. Bu hak alacaklıya, yürüttüğü ta- kip dolayısıyla borçlunun borcuyla mütenasip malvarlığının tamamı- nın veya en azından bir kısmının satılması amacıyla verilmiştir. Bun- dan dolayı bu hak borçlunun şahıs varlığına karşı kullanılamaz veya haczedilen mallar alacaklıya devredilemez. Çünkü hukukumuzda kural olarak borçlunun malvarlığından aynen tatmin yasağı, paraya çevirme ilkesi geçerlidir. 1 Yargılamaya hâkim olan ilkelerden birçoğu icra hukukunda da uy- gulama bulur. Tasarruf ilkesi ile taleple bağlılık ilkesi bu ilkelerdendir. Buna göre bir icra takibinin başlatılması ve yürütülmesi alacaklının ta- lebiyle söz konusu olur. Takip talebi olmadan takip başlatılamayacağı gibi haciz ve satış işlemlerinin yapılması için de talep gerekir. 2 Para ve teminat alacağına ilişkin takip kesinleşince paraya çevirme işlemi 3 yapılır. Satış, icra dairesi tarafından kendiliğinden gerçekleşmez. 4 İcra dairesinin kendiliğinden satış işlemi yapması istisnaidir (İİK m. 113 f. 2, 139). Bu gerekçeyle icra hukukunda talebe bağlı bir satış sistemi var- dır. İcra hukukunda satış konusunda talebe bağlılığın benimsenmesi, icra dairesinin arzusuna ve keyfine göre alacaklı veya borçlunun leh ve aleyhlerine olacak zamanda haczedileni satmasına da engel oluşturur. Bununla birlikte talebe bağlı satış sisteminin sıkı şekilde uygulan- masının yol açabileceği sakıncaların önlenmesi adına kanun koyucu taleple bağlılık sistemine istisna getirmiştir. 5 Bu istisnalar, vaktinden evvel satış (İİKm. 113) ve tamamlama haczine bağlı satıştır (İİKm.139). Vaktinden evvel satış olarak adlandırılan ilk durumda takip borçlusu taşınır malların satışını talep etmekteyken (İİK m. 113 f. 1), diğer du- rumda icra dairesi taraf talebine bağlı olmaksızın kendiliğinden satış 1 Muhammet Özekes, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Ankara 2009, s. 96; Ramazan Arslan/Ejder Yılmaz/Sema Taşpınar Ayvaz/Emel Hanağası, İcra ve İflâs Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2020, s. 320. 2 Özekes, s. 75. 3 “Paraya çevirme” üst kavramı yerine çalışmanın geri kalan kısmında paraya çe- virmenin bir şekli olan “satış” kelimesi kullanılacaktır. 4 Karl Spühler, Schuldbetreibungs- uns Konkursrecht I, 7. bası, Zürich, Basel, Genf, 2016, s. 175. 5 Bkz. dp. 2.