Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

238 Borçlunun Talebiyle Satış yapmaktadır (İİK m. 113 f. 2). İcra dairesinin vaktinden evvel kendili- ğinden satış yapacağı durumlardan ilki, borçluya ait hacizli taşınır eş- yaların hızla değer kaybetmesi, diğeri ise haczedilen taşınır eşyaların muhafaza masraflarının orantısız fazla olması veya yüksek yönetim masraflarını gerektirmesidir. İcra dairesinin vaktinden evvel satış nite- liğinde olmayan ve fakat kendiliğinden satış yapabileceği Kanun’daki diğer durum ise tamamlama haczidir (İİK m. 139). Öte taraftan satışın hiç yapılmayacağı durumlar da olabilir. Borç- lunun yedinde haczedilen para için satış yapılmayacağı gibi, satışa yönelik bir talebe de ihtiyaç yoktur. 6 Bu durumda haczedilen para doğrudan alacağın ödenmesinde kullanılır. Paranın üçüncü kişi elin- de haczedildiği durumda ise satış yapılmamakla birlikte satış talebine ihtiyaç vardır. II. BORÇLUNUN SATIŞ TALEBİNİN AMACI VE NİTELİĞİ A. Borçlunun Satış Talebinin Düzenlenişi İİK m. 113 f. 1’deki ifade, “Alacaklı talep etmeden borçlunun talebiyle de satış yapılabilir” şeklindedir. Söz konusu hüküm Kanun’un ilk ha- lidir. Bu hükümde kabul edildiği tarihten bugüne kadar 88 yıllık sü- reçte bir değişiklik yapılmamıştır. Hükmün daha iyi değerlendirilmesi amacıyla İsviçre İcra ve İflâs Kanunu’nun ilgili maddesinin ifadesine de bakılmalıdır. İsviçre İİK m. 124 f. 1’e göre, “Alacaklı henüz paraya çevirmeyi talep edebilme hakkına sahip olmasa bile borçlunun talebi üzerine paraya çevirme gerçekleşebilir”. İki hüküm karşılaştırıldığında başlıkla- rın benzer olduğu görülür. İsviçre İİK m. 124’ün başlığı vaktinden ev- vel paraya çevirme iken, İİK m. 113’ün başlığı vaktinden evvel satıştır. Nihayetinde paraya çevirme üst başlık olup, satış dâhil bütün para- ya çevirme türlerini kapsamına alır. Her iki hüküm esasen borçlunun vaktinden evvel satış isteyebileceğini belirtir. İİK m. 113 f. 1’deki düzenleme, İsviçre İİK m. 124 f. 1’den daha dar bir anlam taşır. İsviçre hukukundaki düzenlemede borçlu henüz ke- sinleşmemiş takiplerde dahi satış talep edebilecekken hukukumuzda kesinleşmiş bir takip ve kesin bir haciz olmadan satış talebinde bulu- nulması mümkün olmadığından borçlu satış talep edemez. 6 Seda Özmumcu, Cebri İcra Hukukunda Pazarlık Suretiyle Satış, İstanbul 2005, s. 11.