Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

306 Biyoteknoloji Hukukunun Temel Konuları Bundan ayrı olarak, nörobilim, tıp ve bilgi işleme konularında in- san beyninin daha iyi anlaşılabilmesi ve çözümlenebilmesi için 2013 yılında İnsan Beyni Projesi (HBP, The Human Brain Project) adlı bir çalışma başlatılmıştır. Avrupa Birliği tarafından fonlanan, 500’e yakın bilim insanı ve 100’den fazla üniversitenin iştirak ettiği, 10 yıllık bir ça- lışma süresi öngörülen bu proje ile yakın zaman içerisinde nörotekno- loji konusunda son derece önemli adımlar atılması beklenilmektedir. 7 Hukuki yönüne geçmeden önce, biyoteknolojinin biyofarma ile olan ilişkisine ve bunların ayrımına da değinmek gerekmektedir: Bi- yoteknoloji (biotechnology) canlı organizmalar üzerinde mühendislik, biyoloji ve yazılım gibi sahalardan da yararlanılarak gerçekleştirilen bir çalışma alanını ifade ederken biyofarma (biopharma) kimya ve mo- leküler biyoloji bilimleri ağırlıklı olarak ve daha çok ilaç üzerinde çalı- şılan bir alanı ifade etmektedir. Gerek biyoteknoloji firmaları (biotech firms) gerekse farmasötik firmalar (pharmaceutical firms) ilaçların ve tedavi gereçlerinin üretilmesinde önemli rol oynar fakat günümüzde biyofarma endüstrisi biyoteknolojiye göre nispeten daha geniş bir ça- lışma alanını ve daha büyük bir endüstriyi ifade etmektedir. Biyofar- ma çalışmaları kapsamında çoğunlukla, biyoteknoloji ve kimya alan- larından yararlanılarak tıbbi araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunulmaktadır. 8 II. Biyoteknoloji Hukuku Hukuk sosyal değerler bütünü ve geçmişten gelen birikim doğrul- tusunda en temelinde insan davranışlarının düzenlenmesi ile ilgilenen çalışmalarından ötürü Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna layık görül- müştür. 2012 yılında birlikte yayınladıkları “Uyarlanabilir Bakteriyel Bağışıklıkta Programlanabilir Çift RNA Kılavuzlu DNA Endonükleaz” başlıklı yayın bilim dünyasında çok büyük bir etki uyandırmıştır. (John Kohen, “CRISPR, the Revolutionary Genetic ‘Scissors,’ Honored by Che- mistry Nobel”, AAAS Science Mag, 7 Ekim 2020, https://www.sciencemag.org / news/2020/10/crispr-revolutionary-genetic-scissors-honored-chemistry-nobel , erişim: 23.10.2020) 7 Human Brain Project, https://www.humanbrainproject.eu/en/about/overvi- ew/ (erişim: 23.10.2020) 8 Troy Segal, “Biotech vs. Pharmaceuticals: What’s the Difference?”, 10 Nisan 2020, https://www.investopedia.com/ask/answers/033115/what-difference- between-biotechnology-company-and-pharmaceutical-company.asp (erişim: 23.10.2020)