Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

308 Biyoteknoloji Hukukunun Temel Konuları maların konusu olmaktadır. Çoğunlukla karşılaştığımız şudur ki baş döndürücü bir hızla değişen ve gelişen teknoloji hakkında, sosyal ha- yatımıza girdikten ve genel hükümlerin yetersiz kaldığı bariz ortaya çıktıktan sonra yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin veri aktarımının yıllardır söz konusu olduğu internet ortamı için veri koruma hukukunun son yıllarda geliştiğini ve bu çerçevede yasal dü- zenlemelerin yakın zaman öncesinde yapıldığını görmekteyiz. Yasal düzenlemeler ve hukuk, bir toplumdaki değer yargılarından beslenen etik çıkarımlar çerçevesinde oluşturulmaktadır. Bir bakıma etik, hukukun temelini oluşturan yasaların esas dinamiğidir. Örneğin ötenazi veya kürtaj gibi tıp hukukunun alanına giren konulardaki ya- sal düzenlemelerde tıp etiğinden yararlanılmakta, felsefenin etik ko- nusundan hareketle hukuki çıkarımlar ve yasalar yapılmaktadır. Ceza hukukunda ve borçlar hukukunda da yine aynı şekilde yasaların te- melinde sübjektif ahlaktan farklı olan objektif etik yer almaktadır. Bu noktadadan bakıldığında, canlılığa yönelik muameleleri konu edinen biyoteknoloji uygulamalarında da canlı etiği, diğer adıyla biyo- etik, yararlanılan ana kaynak olmaktadır. Bu doğrultuda biyoteknoloji uygulamaları hakkındaki hukuki değerlendirmelerde, biyoetik ilke ve değerlendirmeleri dikkate alınmakta, insanlara ve diğer canlılara yö- nelik ele alınan esas değerler ve ilkeler biyoetik argümanlarıyla oluştu- rulmaktadır. Dolayısıyla biyoteknoloji hukukunun yapı taşlarını arka planda, etik ile canlılık bilimlerinin kesişim kümesini oluşturan biyoe- tik oluşturmaktadır. 11 Biyoteknoloji hukuku, özellikle borçlar hukuku, fikri mülkiyet hu- kuku, ticari işletme hukuku ve tıp hukuku ile sıkı ilişki içerisinde olan bir hukuk dalıdır. 12 Mevzuatı ve çalışma alanları bakımından birçok farklı hukuk disiplinlerini barındıran biyoteknoloji hukuku, kamu hu- kuku (özellikle anayasa ve ceza hukuku) ile birlikte sözleşme hukuku, tüketici hukuku, vergi hukuku, sorumluluk hukuku, patent hukuku 11 Nüket Örnek Büken, “Etik, Biyoetik, Biyoteknoloji”, Tıp Etiği ile İlgili Genel Kav- ramlar, Türkiye’deki Genel Durum, HÜTF Tıp Etiği A.D., Asistan Etik Eğitimi, s. 12 12 Tıp hukuku, sağlık hukukunun bir alt dalı olarak tıbbi müdahalenin hukuku ola- rak da adlandırlan, hekim ve hasta hak ve yükümlülüklerinin yanı sıra ilaç huku- ku ve medikal hukuk konularını da barındıran disiplinler arası bir hukuk dalıdır. (Hakan Hakeri, Tıp Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015, s. 40)