Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

320 Biyoteknoloji Hukukunun Temel Konuları Günümüzde sağlık sektöründe organ ve doku elde edilmesi mak- sadıyla hayvanlar üzerinde genetik birtakım müdahalelerde bulu- nulmaktadır. Bu müdahalelerde kısıtlamalar ve canlılara yönelik ko- rumalar biyoetik tartışmaların konusunu oluşturmaktadır. Nitekim günümüzde genetiği değiştirilmiş bir farenin sırtında insan kulağı üretilmekte ve bu kulak biçimindeki kıkırdak doku biyomedikal mal- zeme olarak insan bedeninde kullanılmaktadır. 41 Bu gibi, insan bedeni ile diğer canlıları birlikte konu edinen nice güncel uygulamalar biyo- teknoloji hukukunda sürekli gelişen, değişen ve hayvan hakları bakı- mından önemle ele alınması gereken hususları barındırmaktadır. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun Hayvanlara Müda- haleleler başlıklı ikinci bölümünde hangi şartlarda bu müdahalelerin gerçekleştirilebileceği sıralanmıştır. Etik kurulların izni ile ve yalnızca bilimsel amaçlar için, uygun şekilde barındırılması bakılması koşuluy- la ve başkaca bir seçenek olmaması halinde hayvanların deneylerde kullanılmasına müsaade edilmiştir. Fakat bu koşullar altında dahi hayvanların deneylerde kullanılması hayvan hakları savunucuları ta- rafından şiddetle eleştirilmektedir. Belirtmek gerekir ki hayvanların deneysel amaçlarla kullanılmasının etik boyutu derin bir tartışma ko- nusudur ve bu konudaki yasal düzenlemeler de bu tartışmalar tarafın- dan şekillenmektedir. 2- Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Günümüzde en çok karşılaşılan ve uzunca bir süredir tartışılan meselelerden Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO’lar) konu- su; özellikle tarım, hayvancılık ve diğer gıda üretimi ile çevre sağlığı başlıkları ile gündeme gelmektedir. Bu hususta ise başta biyogüvenlik hukuku söz konusu olmaktadır. Biyogüvenlik hukuku; insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik esasları belirleyen, GDO’lara ilişkin bilimsel, teknolojik ve ticari faali- yetleri düzenleyen bir hukuk disiplinidir. 42 Genetik yapısı değiştirilmiş organizmaların gıda, yem, ilaç, aşı ve sınai mamuller olarak kullanımı ile doğal yaşamda birtakım değişik- 41 Karl S. Kruszelnicki, “Mouse with Human Ear”, ABC Science, 2 Haziran 2006 42 Mehmet Nafi Artemel, Biyogüvenlik Hukuku, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2014, s. III