Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

322 Biyoteknoloji Hukukunun Temel Konuları kukunun çalışma alanında bir mesele teşkil etmektedir. Zira insana ve insan onuruna yaklaşım ile etik çerçevede belirlenen meseleler, aynı şekilde yaratıkların onuru ya da canlıların onuru kavramları etrafında da ele alınabilecektir. Bu doğrultuda zamanla biyoetikte insan onurun- dan daha geniş bir kavram olarak canlıların onuru meselesi gündeme gelmektedir. Nitekim 1992 yılında İsviçre Anayasası’na yaratıkların onuru kavramı girmiş, bu kavramla biyoteknoloji müdahalelerinde gö- zetilen insan onurunun yanında diğer canlılara da anayasal zeminde bir korumaya yer verilmiştir. 48 3- Biyoteknolojinin Silah Olarak Kullanılması Devletlerarası mücadele ve çatışmalarda biyoteknolojinin silah olarak kullanılması günümüzde pek tabi olarak mümkün olması ha- sebiyle tartışılmakta ve bu konu birtakım korkuları beraberinde getir- mektedir. Biyoteknoloji marifetiyle savaş hali olsun ya da olmasın kit- lesel etkiler doğurabilecek silahların kullanılması söz konusu olmakta ve ciddi endişe doğurmaktadır. Bu gibi doğrudan kamu sağlığını ilgi- lendiren ve tehdit eden konularla biyoteknoloji, biyogüvenlik kavramı ekseninde genel olarak kamu hukuku ve münhasıran milletlerarası kamu hukuku konularında ele alınmaktadır. Bunun yanında yukarıda değinilen insanı geliştirmeye yönelik tıbbi müdahalelerin askeri maksatlarla da icra edilmesi mümkündür. Gerek insanı geliştiren biyoteknoloji uygulamalarının askeri kullanımı konusunda, gerekse genetiği değiştirilmiş mikroorganizma ve canlıla- rın silah olarak kullanılması (direct-effect genetic weapons) konusun- da savaş hukuku ve biyogüvenlik gibi kamuyu doğrudan ilgilendiren birçok alanda yeni endişeler gündeme gelmektedir. 49 Biyoteknolojinin askeri maksatlarla icra edilmesi ve örneğin bu suretle terör eylemleri gerçekleştirilmesi, daha önce görülmemiş etkilere neden olabileceğin- den ve karmaşık özellikli birtakım meseleler ortaya çıkarabileceğin- den, klasik argüman veya anlaşmalarla konuya eğilmek yerine uluslar üstü boyutta yeni düzenlemelere ve sıkı denetimlere ihtiyaç duyul- maktadır. 48 Baranzke, s. 24 49 David Malet, Biotechnology and International Security, Rowman & Littlefield Publishers, 2016