Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

331 TBB Dergisi 2020 (151) Derya ATEŞ alan “Borçlu, borcun ifasını veya bir borç ilişkisinden doğan hakkın kullanılmasını, birlikte yaşadığı kişiler ya da yanında çalışanlar gibi yardımcılarına…..” ifadesi aslında bir yanıyla kanun koyucunun mad- dede belirtilen kimseleri sınırlayıcı olarak açıklamadığını da ortaya koyar. 2 Bir kimsenin yardımcı kişi sayılması için, borçlunun emri al- tında olması veya borçluya bir sözleşmeyle bağlı bulunması ise şart değildir. 3 Buna karşılık borcun ifasına katılmasının borçlunun onayı- na dayanması ise hem zorunlu hem de yeterlidir. 4 O halde borçlunun onayı dışında, borçlunun sorumluluğunun büsbütün dışında, kendi girişimiyle ifada bulunan, alacaklı ve borçludan bağımsız tam yabancı kişi üçüncü kişi olarak belirlenebilir. 5 Diğer yandan İsviçre Federal Mahkemesi’nin bir kararında da be- lirttiği üzere özel bir hukuki ilişki nedeniyle sözleşmenin kurulmasın- da menfaati olan ve hukuken dolaylı bir şekilde ilgisi bulunan kişiler de üçüncü kişi değildir. 6 Haberciler, tarafların sözleşmenin kurulma- sı için gerekli olan irade beyanlarının iletilmesi için kullanılan kişiler olarak üçüncü kişi sayılamazlar. Beyan haberciliğinde beyan eden, ka- bul haberciliğinde ise beyanı kabul eden kişi, iletim riskini taşımakta- dır. Tek veya iki taraflı haberciden faydalanılması, irade beyanlarıyla meydana gelen sözleşmenin, yalnızca sözleşme taraflarını bağladığı gerçeğini değiştirmemektedir. 7 Aynı şekilde yetkili olmadığı halde 2 Haluk Tandoğan, Türk Mesuliyet Hukuku, Ankara, 1961, s. 436; Tekinay/Ak- man/Burcuoğlu/Altop, s. 895; Eren, s. 1075; Oğuzman/Öz, C.I, s. 416. 3 Bu ilişkinin bir sözleşmeye bağlı olup olmaması, borçlunun yardımcı kişinin üçüncü kişiye verdiği zararda zararı tazmin ettikten sonra doğacak olan rücu hakkı için önemli olmaktadır. Rücunun sözleşme ilişkisine mi yoksa bir haksız fiil varsa TBK m. 62’ye dayalı mı talep edilebileceği hususunda önem arz eder. Tandoğan, s. 436-437, Eren, s. 1075-1076; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 894, 895; Necip Kocayusufpaşaoğlu/Hüseyin Hatemi/Rona Serozan/Abdülkadir Arpacı, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C.III, Prof. Dr. Rona Serozan, İfa, İfa Engel- leri, Haksız Zenginleşme, İstanbul, 2016, s. 23; Oğuzman/Öz, C.I, s. 417. 4 Bucher, s. 352; ATF 98 II 288; Tandoğan, s. 436; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Al- top, s. 892; Eren, s. 1074; Zarife Şenocak, Borçlunun İfa Yardımcılarından Doğan Sorumluluğu, Ankara, 1995, s. 104; Oğuzman/Öz, C.II, s. 418. 5 İfa yardımcısı, kaim kişi ve üçüncü kişi ayırımı aşağıda da değinileceği üzere bil- hassa ifa engellerinden doğan sorumluluk ve istemler yönünden özel önem taşır. Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, C.III, s. 23. 6 JdT 1956 I 475; ATF 108 II 42 vd. Ayrıca bkz. ATF 62 II 77; ATF 40 II 534. 7 Dirk Looschelders/Mark Makowsky, “Relativität des Schuldverhältnisses und Rechtsstellung Dritter”, JA 10/2012, s. 721-728; Türkçeye çeviren Kerem Öz, Ke- rem; Borç ilişkisinin Nispiliği ve Üçüncü Kişinin Hukuki Durumu, Rechtsbrücke/ Hukuk Köprüsü, N.4; S. 4 (2013), s. 224. Alman Medeni Kanunu §120, beyan ha-