Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

334 Sözleşme İlişkilerinin Kurulmasında ve Borç İlişkilerinde Üçüncü Kişi si de mümkündür. Bu durum ya taraf iradelerinin sağlıklı oluşmaması ya da beyanlar ile iradelerin birbirine uygun olmaması şeklinde ortaya çıkar. A) Üçüncü Kişinin Aldatması (TBK m. 36/II) Aldatma, bir kimsenin davranışı ile diğer bir kişiyi irade beyanın- da bulunmaya yönlendirmek için, o kişide yanlış bir fikrin doğmasına kasten sebep olmasıdır. Bu yönüyle aldatmanın bir kişinin kasten saik hatasına (temel yanılmasına) düşürülmesi olarak nitelendirildiği de görülmektedir. 12 Zira aldatmada irade ile beyan arasındaki uyumsuz- luk, iradenin oluşması aşamasında gerçekleşmiş, diğer tarafın yanıltı- cı davranışları sonucu sözleşmenin kurulması için gerekli irade sakat olarak doğmuştur. 13 Türk Borçlar Kanunu taraflardan birinin iradesinin aldatma ile oluştuğu durumları, aldatanın sözleşmenin diğer tarafı veya üçüncü kişi olmasına göre ayırarak düzenlemektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca; “Taraflardan biri, diğerinin aldatması sonucu bir sözleşme yap- mışsa, yanılması esaslı olmasa bile, sözleşmeyle bağlı değildir. Üçüncü bir kişinin aldatması sonucu bir sözleşme yapan taraf, sözleşmenin yapıldığı sırada karşı tarafın aldatmayı bilmesi veya bile- cek durumda olması hâlinde, sözleşmeyle bağlı değildir”. Hükümden anlaşılacağı üzere kural olarak üçüncü kişinin aldat- ması sözleşme ilişkisinin geçerliliğini etkilemez ve böyle bir durumda aldatılan sözleşme ilişkisi ile bağlı kabul edilir. Üçüncü kişi tarafından yapılan aldatmanın sözleşmenin geçerliliğini etkileyebilmesi, sözleş- menin taraflarından birini sözleşme yapma konusunda davranışı ile yanıltması, bu davranışı kasten yapmış olması, davranışının sözleşme- nin yapılmasına sebep olmuş olması yanında sözleşmenin diğer tarafı- nın aldatmayı bilmesi veya bilmesinin gerekli olması şartlarına bağlı- dır. Bu takdirde üçüncü kişinin aldatması artık karşı tarafın aldatması gibi kabul edilir. 14 12 Tandoğan, s. 59; Oğuzman/Öz, C.I, s. 109. 13 Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2019, s. 269. 14 Bu noktada evlenmenin geçersizliğinde yer alan üçüncü kişinin aldatmasında