Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

336 Sözleşme İlişkilerinin Kurulmasında ve Borç İlişkilerinde Üçüncü Kişi caktır. 18 Bu sebeple aldatmanın bulunmadığı durumlarda aldatılanın Türk Borçlar Kanunu’nun 31. maddesi uyarınca, esaslı yanılmaya ya da temel yanılmasına düşüp düşmediği de ayrıca incelenebilir. Aldatma aslında bir yönüyle dürüstlük kurallarına aykırılık oluş- tururken diğer yönüyle de hukuka aykırı bir fiili ortaya koymaktadır. Bu sebeple aldatılan lehine doğan zararların tazmini yönünden; söz- leşme öncesi sorumluluk ile sözleşme dışı haksız fiil sorumluluğun- dan doğan hakların yarışması hali mevcuttur. 19 Her ne kadar aldatma sebebiyle sözleşmenin iptali her zaman zararın giderilmesi sonucunu doğurmasa da sözleşme ilişkisinin iptal edilip edilmemesine bağlı ol- maksızın menfi zararların tazmini talep edilebilir. 20 NitekimTürk Borç- lar Kanunu’nun 39/II hükmü uyarınca aldatmadan dolayı bağlayıcı- lığı olmayan bir sözleşmenin onanmış sayılması halinde dahi kanun koyucu tazminat hakkının ortadan kalkmadığını özel olarak düzenler. Aldatmayı bilen veya bilmesi gereken taraftan, zarar tazmini talep edildiğinde bu talebin kaynağını kural olarak dürüstlük kuralları ve sözleşme görüşmelerinden doğan culpa in contrahendo sorumluluğu oluşturur. 21 Bu noktada birinci ihtimalde aldatan; aldatılanın hataya düşmesine kasten sebep olarak taraflar arasındaki görüşmelerde iyi- niyeti ihlal edebilir ya da ikinci ihtimal olarak gerekli dikkat ve özeni göstermediğinden hem kendini hem de sözleşme görüşmelerindeki tarafı koruma görevini ihlal edebilir. 22 Buna karşılık üçüncü kişinin al- datmasından doğan zararlarda ise üçüncü kişinin davranışı hukuka aykırılık sebebiyle doğan zararın tazminini gerektiren bir haksız fiil- dir. 23 (TBK m. 49 vd.) 18 Söz konusu yanıltma olmasa sözleşmenin kurulmayacak olduğu yönündeki illi- yet bakımından ispat yükü zarar gören kişidedir. Bu konuda bkz. ATF 129 (2003) III 320, SJ 2004 I 33. 19 Hakların yarışması hususunda aksi yönde bkz. Paul Piotet, Culpa in Contrahen- do, Bern 1963, s. 110 vd. İsviçre Federal Mahkemesi de aldatma durumunda hak- sız fiilin varlığını kabul etmektedir. Örnek olarak bkz. ATF 61 II 228 vd. 20 Doktrinde müspet zararların tazminini de talep edilebileceğini savunun yazarlar bulunmaktadır. Örnek olarak bkz. Engel, s. 246; M. Serkan Ergüne, Olumsuz Za- rar, İstanbul, 2008, s. 172-173. 21 Engel, s. 358.; Bruno Schmidlin, Commentaire Romand, Code Des Obligations I, Art.31, Basel, 2003, s. 197-198; Rouiller, s. 445, 455. 22 Rouiller, s. 3. 23 Oğuzman/Öz, C.I, s. 113; Ergüne, s. 172-173; Zekeriya Kürşat, Borçlar Hukuku Alanında Hile Kavramı, İstanbul, 2003, s. 127.