Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

338 Sözleşme İlişkilerinin Kurulmasında ve Borç İlişkilerinde Üçüncü Kişi “Taraflardan biri, diğerinin veya üçüncü bir kişinin korkutması sonucu bir sözleşme yapmışsa, sözleşmeyle bağlı değildir. Korkutan bir üçüncü kişi olup da diğer taraf korkutmayı bilmiyor- sa veya bilecek durumda değilse, sözleşmeyle bağlı kalmak istemeyen korkutulan, hakkaniyet gerektiriyorsa, diğer tarafa tazminat ödemekle yükümlüdür. Maddeden de anlaşılacağı üzere üçüncü kişi tarafından yapılan korkutmanın sözleşmenin geçerliliğini etkileyebilmesi, iradesi sakat- lanan tarafın korkutmaya maruz kalması, yapılan korkutmanın ağır ve yakında gerçekleşecek bir tehlikenin mevcut olduğu kanısı uyan- dırması, korkutmanın karşı tarafın şahsına veya yakınlarına yönelik olması ve hukuka aykırı korkutmaya maruz kalan tarafın sözleşmeyi tehdidin yarattığı korku ile yapmış olması şartlarına bağlıdır. Kanun koyucu üçüncü kişinin korkutmasını üçüncü kişinin aldatmasından çok daha ağır bir hukuka aykırılık hali olarak düzen- lemektedir. Zira korkutma fiili, yapan kişiden bağımsız olarak kusur- lu ve hukuka aykırı bir haksız fiildir. Buna göre korkutma durumun- da karşı taraf, üçüncü kişi tarafından yapılan korkutmayı bilse veya bilmek zorunda olsa bile, onun davranışı, kusurlu ve hukuka aykırı olmadığından sözleşme iptal edilebilecek ve korkutulana tazminat ödemek zorunda tutulmayacaktır. Ancak karşı tarafın iyiniyetli olma- sı durumunda; iptal hakkını kullanan korkutulanın, gerçekte hukuka uygun bir eylem olan iptal beyanı dolayısıyla, iyiniyetli tarafa, hak- kaniyet gerektiriyorsa fedakârlığın denkleştirilmesi ilkesine dayalı bir tazminat ödemesi gerekecektir. 29 Korkutulanın sözleşmeyi iptal etme- si, bizzat Kanun tarafından izin verilen kusursuz bir davranışa dayalı yenilik doğurucu bir hak niteliğindedir. 30 Korkutulanın, iyiniyetli karşı tarafa ödemek zorunda kaldığı taz- minatı, kendisini tehdit eden korkutan üçüncü kişiden talep edebilme hakkı saklıdır. Bu tazminat, korkutma Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca bir haksız fiil oluşturduğundan, kural olarak menfi zararların tazminine ilişkin bir tazminattır. 31 29 Bucher, s. 227; Rouiler, s. 5; Eren, s. 368; Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/ Arpacı, C.I, s 479. 30 Eren, s. 457. 31 Doktrinde yerine göre kıyasen üçüncü kişinin korkutması halinde iyiniyetli karşı taraf lehine ve iptal hakkını kullanmış korkutulan aleyhine olumlu tazminata hük- medilebileceğini ileri süren yazarlar da bulunmakla birlikte korkutulanının duru-