Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

339 TBB Dergisi 2020 (151) Derya ATEŞ Tıpkı aldatmada olduğu gibi, korkutmada da sözleşme tarafının veya yardımcısının verdiği zarara dayalı talebin kaynağını, kural ola- rak dürüstlük kuralları ve sözleşme görüşmelerinden doğan culpa in contrahendo sorumluluğu oluşturur. 32 C) Üçüncü Kişinin Sebep Olduğu Temel Yanılması (TBK m. 32) Üçüncü kişinin sözleşme ilişkisi kurulurken taraflardan birini al- datması ya da korkutması dışında, yine taraflardan birinin sözleşme ilişkisi içindeki özgürlüğünü, doğru bilgilendirilmesini ya da o ilişkiye dair fikirlerini etkileyerek de sözleşme ilişkisinin geçersizliğine sebep olabilmesi mümkündür. 33 Aslında bu noktada ortaya çıkan; üçüncü kişi tarafından aldatma veya korkutma kastı olmadan yapılan yanlış bilgilendirmelerin yayılması ya da özel olarak bir taraf ile iletişime ge- çilerek bu bilgilerin verilmesi sonucu esaslı bir yanılmanın meydana gelmiş olmasıdır. (TBK m. 30) Yanılma ya irade beyanının istenmeyerek arzuya uygun olma- ması durumunu yani beyan yanılmasını (TBK m. 31) veya arzunun oluşmasına etken olan bir hususta düşüncenin gerçek duruma uygun olmaması halini yani temel (saik) yanılmasını (TBK m. 32) ortaya ko- yar. Ancak bir yanılmanın sözleşme ilişkisinin geçerliliğini etkilemesi “esaslı” olmasına bağlıdır. Beyan yanılmasının üçüncü kişi tarafından meydana getirilmesi aynı zamanda TBK m. 36/2 hükmü uyarınca üçüncü kişinin hilesini de ortaya koyabilmektedir. Kaldı ki yukarıda da açıklandığı üzere bu yönüyle aldatmanın bir kişinin kasten temel yanılmasına düşürülmesi olarak nitelendirildiği de görülmektedir. 34 Tarafın üçüncü kişinin aldatmasını bilmediği veya bilebilecek durum- da olmadığı hallerde, aldatmanın sözleşmenin geçerliliği üzerine etki- si esaslı olup olmaması ile bağlıdır. Buna karşılık aldatılan kişi aslında üçüncü kişinin davranışı sonucu temel yanılmasına düşmekte ise ya- nıltıcı davranış sonucu sözleşmenin kurulması için gerekli olan irade sakat olarak doğar. 35 mu ile yanılanın durumunu kıyaslamanın doğru olmadığını düşünen yazarlar da vardır. Engel, s. 368; Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, C.I, s. 479. 32 Engel, s. 358.; Schmidlin, s. 190; Rouiller, s. 445, 455; Oğuzman/Öz, C.I, s. 16. 33 Rouiler, s. 5. 34 Tandoğan, 59; Oğuzman/Öz, C.I, s. 109. 35 Söz konusu yanıltma olmasa sözleşmenin kurulmayacak olduğu yönündeki illi-