Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

350 Sözleşme İlişkilerinin Kurulmasında ve Borç İlişkilerinde Üçüncü Kişi Üçüncü kişinin fiilini üstlenme bir sözleşme ilişkisi oluşturduğun- dan bir kişinin tek taraflı olarak üçüncü kişinin fiilini vaat etmesi, bu anlamda bir borç ilişkisi doğurmayacaktır. Taraflar arasında irade uyu- mu, sözleşmenin kurulması ve geçerliliğine ilişkin esaslara tabidir. 76 Fiili üstlenilen üçüncü kişinin ise taraflar arasındaki bu hukuki ilişki- nin dışında kalması gerekir ki zaten kendisi bizzat üçüncü kişi olarak sözleşmenin tarafı değildir. Üçüncü kişinin bu sözleşmeden dolayı bir hak kazanımı ya da borç altına girmesi söz konusu olamayacağı gibi, sadece bir davranışta bulunmak veya bulunmamak suretiyle kendisi dışındaki hukuki ilişkiye etkide bulunabilecektir. Böylece üçüncü kişi- nin ediminden bağımsız bir borç oluşmakta ve bunun sonucu olarak, üçüncü kişinin fiilini üstlenen, bu edimi yerine getirmekle değil, bu edimin yerine getirilmemesi üzerine doğacak zararı gidermekle yü- kümlü olmaktadır. 77 Üçüncü kişinin fiilini üstenmede, sözleşme tarafının kendi davra- nışına ilişkin bir yükümlülük içermeksizin, üçüncü kişinin davranışı üzerine doğacak zararın tazminini asli borç olarak taahhüt etmesi ge- rekir. Fiili taahhüt edilen gerçek ya da tüzel kişinin belirli değil belirle- nebilir olması yeterlidir. 78 Edime konu olabilecek her şey üçüncü kişinin fiilini üstlenmeye de konu olabilir ve sözleşme genel geçerlilik şartlarına tabidir. (TBK m. 27) Bu sebeple, sözleşme taraflarının fiil ehliyetine sahip olmaları söz- leşmenin geçerliliği yönünden gerekli iken, sözleşme tarafı olmadığın- Mektupları ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara, 1977; Tandoğan, II, s. 805 vd.; Haluk Tandoğan, Bankaların Verdikleri Teminat Mektuplarının Mahi- yeti, Ankara, 1962, s. 791 vd.; Haluk Tandoğan, “Bankaların Akdi Bir Mükellefi- yetin Yerine Getirilmesi İçin Verdikleri Teminat Mektupları Yüzünden Muhataba Ödemede Bulunmaları Halinde Lehtara Rücu Edebilmeleri Meselesi”, BATİDER , 1970, C.V, S. IV, s. 660; Nami Barlas, Türk Hukuk sisteminde Banka Teminat Mek- tupları, İstanbul, 1986, E. Cem Kahyaoğlu, Banka Garantileri, İstanbul, 1996; Teki- nay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 236; Tunçomağ, s. 979; Oğuzman/Öz, C.I, s. 41; Kılıçoğlu, s. 725 vd.; Eren, s. 1293. Yargıtay 11.6.1969 tarih ve 96/6 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ile banka teminat mektuplarının asıl borçtan daha ağır bir yü- kümlülük altına girilmesi ve bağımsız olarak borçlanılması sebepleriyle üçüncü kişinin edimini üstlenme olduğu kabul edilmiştir. 76 Oğuzman/Öz, C.I, s. 171 vd.; s. 423. 77 Tandoğan, II, s. 855; Reisoğlu, s. 154, 155; Tunçomağ, s. 986; Eren, s. 1299; Teki- nay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 228; Oğuzman/Öz, C.II, s. 425. 78 Reisoğlu, s. 50; Eren, s. 1297; Oğuzman/Öz, C.II, s. 424.