Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

353 TBB Dergisi 2020 (151) Derya ATEŞ Üçüncü kişi yararına sözleşmenin Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümleri içinde düzenlenmesinin sebebi, bağımsız bir sözleşme türü niteliğinde olmaması, tarafları dışında bir üçüncü kişiye edimin yerine getirilmesinin üstlenildiği durumları içerecek şekilde genel bir kavram olarak ortaya konulmasındandır. Bu sebeple ayrı bir geçerlilik şekline tabi olmaksızın, üçüncü kişi yararına konan kayıt, bunu içeren sözleş- melere ilişkin bir şekil şartı var ise o şekle bağlı olarak düzenlenir. 91 Üçüncü kişi sözleşme ilişkisinin tarafı olmadığından; iradesinin, ehliyetinin ve irade sakatlığının sözleşmenin kurulmasında etkisi bu- lunmaz. Hatta sözleşmenin hüküm ve sonuç doğurabilmesi için üçün- cü kişinin sözleşmeden bilgi sahibi olmasına ya da haberi bulunması- na da gerek yoktur. 92 Üçüncü kişi gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. Sözleşmenin kurulduğu anda üçüncü kişinin mevcut ve belirlenmiş olması ise şart değildir. Sadece ifa zamanının belirlenebilir olması, iliş- kinin kurulabilmesi için yeterlidir. 93 Üçüncü kişi yararına sözleşmenin eksik üçüncü kişi yararına söz- leşme olarak mı yoksa tam üçüncü kişi yararına sözleşme olarak mı yapıldığı Türk Borçlar Kanunu’nun m.129/II hükmüne göre belirlenir. Buna göre üçüncü kişi veya halefleri, ancak iki tarafın amacına veya örf ve âdete uygun düştüğü takdirde borcun ifasını şahsen yani vaat ettirenden bağımsız olarak isteyebilirler. Bu düzenlemeden de anlaşı- lacağı üzere; kanun koyucu kuralı eksik üçüncü kişi yararına sözleş- meden, istisnayı ise tam üçüncü kişi yararına sözleşmeden yana dü- zenlemiştir. 94 Eksik üçüncü kişi yararına sözleşmede üçüncü kişi alacak hakkı kazanmadığından, kendisine yapılan ifayı kabul etmekten başka bir ğünün ihlal edilmesiyle bağlantılı olduğundan ötürü kabul görmemektedir. Lo- oschelders/Makowsky, s. 232. Ayrıca bkz. Rouiller, s. 10; Eren, s. 1281; Tekinay/ Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 218; Oğuzman/Öz, C.II, s. 450. 91 Du Pasquier, s. 677; Engel, s. 420; Akyol, s. 95; Tunçomağ, s. 962; Eren, s. 1282; Oğuzman/Öz, C.II, s. 450. 92 Engel, s. 426. Du Pasquier, s. 678. Ayrıca bkz. Rouiller, Der widerrechtliche Vert- rag, Bern, 2002, s. 52 ve s. 334, Akyol, s. 100; Kocayusufpaşaoğlu, s. 31; Eren, s. 1282; 93 Akyol, s. 100; Eren, s. 1282; Oğuzman/Öz, C.II, s. 453. 94 Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 220; Oğuzman/Öz, C.II, s. 444-45; Kocayu- sufpaşaoğlu, s. 23; Akyol, s. 23; Eren, s. 1285; Arif Kocaman, “TBK’nın Üçlü İlişki- ler Konusundaki Düzenlemeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Erzurumluoğlu’na Armağan, Ankara 2012, s. 535.