Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

375 TBB Dergisi 2020 (151) Nadire ÖZDEMİR sosyal adalet açısından daha net adımlar atmayı sağlar. 70 Veya deza- vantajlı grupların adalete erişimde yaşadıkları zorlukları saptamak ve bunları ortadan kaldırmak, içinde bulundukları koşulları gözeten bağlamsal ve bütünsel bir değerlendirme sonucu oluşturulacak sosyal politika araçlarıyla mümkündür. Yine, çoklu kırılganlık öznesi olan göçmen kadın ve kız çocuklarının temel haklarını iyileştirmek adına söz konusu bireylerin yaş, cinsiyet, göçmenlik statüsü gibi çeşitlenen özelliklerine özgü ihtiyaçları görmek ve buna cevap veren özel politi- kalar oluşturmak sosyal adalet ilkesini hayata geçirmek anlamına ge- lir. Bu anlamda kırılganlığı azaltmak ve özerkliği desteklemek hususu sosyal adaletin bir gereğidir. 71 MacKenzie’ye göre kırılganlık, özerklik değeriyle desteklenmedikçe paternalist sosyal politikalar aracılığıyla baskı ve müdahalenin artması ve bu anlamda (bir önceki başlıkta akta- rılan) patojenik kırılganlıkların türetilmesi söz konusu olabilir. 72 Devletin sorumluluğu, devletin eşitlik ilkesine uygun davranma- sıyla da ilişkilidir. Bu doğrultuda kırılganlık yaklaşımı, özerklik ve sosyal adaletle de ilişkili olan eşitlik değeri üzerine yeniden düşün- meyi sağlamıştır. Özellikle kurumlarda somutlaşan yapısal eşitsizliğin bireyler üzerindeki etkisini görmek ve anlamak bakımından kırılgan- lık elverişli bir araçtır. 73 Öte yandan kırılganlığı eşitlik değeri ışığında ele alırken özellikle eşitliğin farklı anlamları arasında ayrım yapmak gerekir. Aristoteles’ten beri çeşitli teorisyenler eşitliğin farklı anlam- ları üzerinde durmuştur. 74 En klasik anlamdaki şekli eşitlik, aynılık kavramı üzerinden yükselir. Kırılganlık açısından düşündüğümüzde, özellikle evrensel veya geniş anlamda kırılganlık bağlamında insan olmaktan ötürü herkesin doğası gereği zarara ve incinebilirliğe aynı şekilde açık olduğunu belirtirken aynılık anlamındaki eşitliğe işaret ettiğimizden söz edebiliriz. Maddi eşitlik ise şekli anlamda eşitliğin yetersiz olduğu eleştirisi üzerinden gelişir ve içeriksel olarak eşitliğe 70 Bielby, s. 13. 71 Catriona Mackenzie, “The Importance of Relational Autonomy and Capabilities for an Ethics of Vulnerability”, Vulnerability New Essays in Ethics and Feminist Philosophy içinde, (Ed.) Catriona Mackenzie/Wendy Rogers/Susan Dodds, New York: Oxford University Press, 2014, s. 34. 72 Mackenzie, 2014, ss. 46-47. 73 Elizabeth L. MacDowell, “Vulnerability, Access to Justice, and the Fragmented State”, Michigan Journal of Race & Law 23 (2017), s. 78. 74 Christine M. Koggel, Perspectives on Equality: Constructing a Relational Theory, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 1998, s. 13.