Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

377 TBB Dergisi 2020 (151) Nadire ÖZDEMİR hakkaniyet değerini temel alır. 80 Sorumlu devlet, bireyler arasındaki farklılıkları yapısal bir mesele olarak görüp devlet kurumlarının bu meseleyi ele almada insanın kırılgan bir varlık oluşunu ne kadar gö- zettiği hususuna odaklanır. 81 Kırılganlığı gözeten devletin sorumlulu- ğu bu anlamda “güçlü bir refah devletine” işaret etmektedir. 82 Geniş anlamda kırılganlığı savunan Fineman, kırılganlığın kar- şıtının yaralanamazlık (invulnerability) olmadığını; zira bunun başa- rılmasının imkânsız olduğunu belirtir. Ona göre kırılganlığın karşıtı talihsizlikle başa çıkabilmek ve yüzleşmek için bazı araçlara sahip ol- maktan kaynaklanan esneklik ve dirençliliktir (resilience). 83 Kırılganlı- ğın aksine dirençlilik doğuştan gelmez; zamanla ve devlet tarafından oluşturulan kurumlar içinde sosyal, politik ve ekonomik ilişkiler aracı- lığıyla üretilir. 84 Bu doğrultuda kırılganlığa duyarlı bir devlet, bireysel ve kurumsal dirençliliği destekleyen araçlar ortaya koyar. 85 Öte yandan, ilişkisel özerklik yaklaşımı temel alındığı takdirde kı- rılganlığın karşıtı olmasa da kırılganlıkla başa çıkabilmek adına özerk- liğin güçlendirilmesinin bir alternatif olduğu vurgulanabilir. Koşulları ve ilişkileri göz önünde tutan bir özerklik yaklaşımı, bu koşullar ve ilişkiler vesilesiyle oluşan kırılganlıkları da görmeyi kolaylaştırır ve bu kırılganlıklarla, birey özerkliğini güçlendirerek mücadele eder. Bu mücadelede özellikle dönüştürücü eşitlik ve sosyal adalet ilkeleri dev- letin sorumluluğunu belirlemede ışık tutacaktır. V. Değerlendirme Kırılganlığa dair çeşitli yaklaşımlar bu kavramın hukuk ve siyaset felsefesi literatürüne farklı kollardan katkısına da işaret etmektedir. Ortaya konduğu üzere kavrama ilişkin farklı görüşler ve çeşitli sınıf- landırmalar mevcuttur. Bu çeşitliliğin, kırılganlık kavramını belirsiz- leştirdiği düşünülebilir. Ancak kavramın çeşitliliğinden kaynaklanan 80 Fineman, 2017, s. 143. 81 Fineman, 2017, s. 145. 82 Cole, s. 75. 83 Fineman, 2010, s. 269. 84 Fineman, 2015, s. 2090. 85 Deborah Dinner, “Vulnerability as a Category of Historical Analysis: Initial Tho- ughts in Tribute to Martha Albertson Fineman”, Emory Law Journal , Vol. 67, 2018, s. 1151.