Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

64 Uzlaştırma Sürecinde Suça Sürüklenen Çocuklara İlişkin Bazı Sorun ve Değerlendirmeler süreçlerinde karşılaşmaları muhtemel olumsuzluklardan uzak tutul- masını sağlamak adına çocuklara özgü yargı dışı yöntemlerin önce- likli olarak uygulamaya konulması gerektiğini düzenlemektedir. Bu düzenlemelere bakıldığında, onarıcı adalet anlayışını işaret ettiği gö- rülmektedir. Anglosakson hukukuna dayanan onarıcı adalet anlayışı, suçu işlemesi nedeniyle sadece failin cezalandırılmasını değil, adale- tin tesisi noktasında mağduru da dikkate almaktadır. Onarıcı adalette esas olan, mağdurun zararının giderilmesi ile failin yeniden topluma kazandırılmasının sağlanmasıdır. 6 Bu doğrultuda suçtan etkilenen bi- reylerin, özellikle de suçun failinin çocuk olduğu hallerde, çocuğun ihtiyaçlarına göre zararın giderim yöntemlerinin belirlenmesi çocuğun yeniden suç işlemesinin önlenmesi ile toplumsal bütünlük içerisinde yer alması amacına hizmet eden usuller tesis edilmektedir. 7 Onarıcı adalet anlayışının ilk olarak suça sürüklenen çocuklara yönelik bir sis- tem olarak ortaya çıktığını da söylemek gerekmektedir. Cezalandırma ile birlikte suça sürüklenen çocukların yargılama aşamasına dahil ol- ması ve devamında ceza infaz kurumuna girmesi, çocuğun gelişimini başta psikolojik olmak üzere olumsuz olarak etkilemekte ve çocuğun suçluluğa yönelmesini artırıcı etkilere neden olabilmektedir. Onarıcı adalet anlayışının benimsenmesi ile birlikte alternatif uyuşmazlık çö- züm yöntemlerine yönelik uygulamalar da çoğalmaya başlamıştır. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253. maddesinde düzenlenen uzlaştırma kurumu, 8 onarıcı adalet anlayışını temel alan bir alterna- ması gerekmektedir. 11.4 Çocuk suçluluğu olaylarının yargı mekanizması dışında hallini kolaylaştır- mak için topluluk programları, geçici gözetim ve rehberlik ve suç mağdurlarının zararlarının tazmini gibi çeşitli çabalar harcanmalıdır”. 6 Galma Akdeniz, “Onarıcı Adalet Yaklaşımı ve Kavramsal Temelleri”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C.16(1), 2019, s.6 vd.; Mahmut Kaplan, “Ona- rıcı Adalet ve Türk Ceza Hukukuna Yansımaları”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Dergisi , C.5(1), 2015, s.62-63; Abdullah Batuhan Baytaz, “Onarıcı Adalete Genel Bir Bakış”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.71(1), 2013, 118; Mümin Güngör, Ceza Yargılamasında Uzlaştırma, Ankara 2019, s.43. 7 Ekrem Çetintürk, Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma, Ankara, 2017, s.11; Can Canpolat/Zeyyat Sabuncuoğlu, Uzlaştırma, İstanbul, 2019, s.8-9. 8 İlk olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile ceza mevzuatımızda yer bulan “Uz- laşma” kurumu, 2006 yılında 5560 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle TCK’dan çıkarılarak 5271 sayılı CMK’da düzenlenmiştir. 24.11.2016 tarih ve 6763 sayılı Kanun’la “Uzlaşma” şeklindeki madde başlığı, “Uzlaştırma” olarak değiştirilmiş- tir.