Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

7 TBB Dergisi 2021 (152) Mehmet Zülfü ÖNER kabul eden devletler kendi ülkelerinde yaşayan ve egemenliği altında bulunan bütün bireylere ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka fikir, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğum vb. farklı statüler bakımından hiçbir ayrım gözetmeksizin ilgili temel hakları tanımak ve bu haklara saygı göstermekle yükümlü tutulmuştur 12 . Bu metinlerde ayrımcılık yasağına temel alınan hususlarda çeşitli farklılıklar olma- sına karşın, metinlerdeki ortak husus tanınan hakların ayrımcılığının açık bir şekilde yasaklanmış olmasıdır. 13 Ayrıca uluslararası nitelik- teki bu düzenlemelerin birçoğu, eşit muameleye tabi tutulma veya ayrımcılık yapmama şeklindeki yasağı, metinde sayılan hususlarla sınırlı tutmamış ‘…vb. nedenlerle’ gibi ifadelerle genişletici yoruma imkân sağlayacak şekilde düzenlemiştir. 14 Daha sonra ayrıntılı olarak açıklanacağı üzere, TCK’nın 122. maddesinin ilk metninde benzer bir yaklaşım sergilenmiş ve Anayasa’nın 10. maddesi ile uyumlu bir şekil- de “ Kişiler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, özürlülük, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım yaparak …” denilmiştir. TCK’nın 122. maddesinde yer alan “ ve benzeri sebeplerle ayırım yapı- larak ” ifadesi, keyfi uygulamalara neden olabileceği ve kanunilik ilke- sine aykırı olduğu yönündeki eleştiriler 15 sonrası 2014 yılında yapılan değişiklikle madde metninden çıkarılmıştır. Ceza kanunlarında bu tür ifadelerin muğlak, yoruma açık ve kanunilik ilkesine aykırı olduğu, dolayısıyla hukuki güvenlik ilkesini zedeleyeceği yönündeki eleştiri- lerde haklılık payı olmakla birlikte, ayrımcılık yasağı konusunda gü- nümüz modern hukuk sistemlerinde benimsenen özgürlükçü anlayı- şın terkedilerek önceki duruma göre sınırlı ve daraltıcı bir düzenleme yapılması çeşitli eleştirileri beraberinde getirmiştir. Bu husus ilerde ayrıntılı olarak incelenecektir. 12 İnsan hakları bağlamında ayrımcılık ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Durmuş Tez- can/Mustafa Ruhan Erdem/ Oğuz Sancakdar/R.Murat Önok, İnsan Hakları El Kitabı, 8.B, Ankara, 2019, s.632 vd. 13 Karan, s.148. 14 Karan, s.150-151. 15 “Değişiklikten önce maddede yer alan ‘ve benzeri sebeplerle ayırım yaparak’ hükmü, ‘suçta ve cezada kanunilik’ prensibine aykırı olacağından ve keyfiliğe yol açtığından, yapılan değişiklikle madde metninden çıkarılmış, yerine sınırlı sayma yöntemi ve “nefret” kavramı eklenmiştir”. Bkz. Ersan Şen, Nefret ve Ayırımcılık (1), 29.03.2016, https://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1866268- nefret-ve-ayirimcilik-1, (e.t.21.05.2020).