Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

317 TBB Dergisi 2021 (152) Hakan ARSLANBAY Türk hukukunda ise, teşebbüs kavramı RKHK’nın 3. maddesinde; piyasada mal veya hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve tüzel kişilerle, bağımsız karar verebilen ve ekonomik bakımdan bir bütün teşkil eden birimler olarak tanımlanmaktadır. Tanıma göre; teşebbüs kavramı açısından belirleyici olan iki temel özelliğin bağımsızlık ve ekonomik bütünlük olduğu görülmektedir. Buna göre; bağımsız olarak hareket edebilen ve ekonomik bir bütünlük taşıyan her kişinin, kamu hukukuna tabi olup olmamasından bağımsız olarak ve faaliyetlerinde kâr amacı gütmese dahi, 21 hukuki statüsüne bakılmaksızın 22 teşebbüs niteliği taşıdığı söylenebilecektir. Zira Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) ASKİ kararında teşebbüs niteliği için; piyasada mal veya hizmet üret- me, pazarlama, satma, diğer bir deyişle piyasada ekonomik faaliyet gösterme şeklindeki fonksiyonel ölçüt ile, bağımsız karar verebilme ve ekonomik bakımdan bir bütün teşkil etme şeklindeki şekli ölçütlerin varlığının teşebbüs niteliği açısından yeterli olduğunu ifade etmiştir. 23 Teşebbüs kavramı dışında, ABİDA 101. maddesi ile RKHK 4. mad- desine konu edilen bir diğer kavram ise uygulamada daha dar ve kısıt- lı bir kullanıma sahip olan teşebbüs birliği kavramıdır. Teşebbüs kav- ramındaki gibi teşebbüs birliği kavramı da ABİDA 101. maddesinde tanımlanmış değildir. RKHK’nın 3. maddesinde yapılan tanıma göre ise; teşebbüslerin belirli amaçlara ulaşmak için oluşturduğu tüzel ki- şiliği haiz ya da tüzel kişiliği olmayan her türlü birlikleri ifade etmek- tedir. Böyle bir yapının en az iki teşebbüsten müteşekkil olması 24 ve bu teşebbüslerin belirli amaçlarla bir araya gelmesi, kavramın iki ana unsurunu oluşturmaktadır. Birliğin tüzel kişiliğinin bulunup bulun- mamasının 25 ve kanunla kurulmuş olup olmamasının 26 önemi yoktur. 21 Murat Aydoğdu, “Türk ve Avrupa Birliği Rekabet Hukuku Bakımından Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararların Rekabeti Sınırlaması (Engellemesi, Bozması veya Kısıtlaması)”, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel Armağanı, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Yayını, İzmir 2001, s.17. 22 Ancak uygulamada, rekabet ihlali neticesinde hükmedilecek idari para ceza- sı kapsamında muhatap bulmak adına tüzel kişiliği haiz teşebbüslerin Rekabet Kurulu’nun işini kolaylaştıracağı aşikârdır. 23 13.03.2001 tarih ve 01-12/114-29 sayılı Kurul Kararı. 24 Ivo V. Bael ve François Bellis, Competition Law of the EEC, Oxfordshire 1990, s. 23, 24. 25 27.02.2001 tarih ve 01-10/100-24 sayılı Kurul Kararı; 22.01.2002 tarih ve 02-04/39- 20 sayılı Kurul Kararı; ayrıca bkz. D. J. Gijlstra ve D. F. Murphy, Leading Cases and Materials on the Competition Law of the EEC, Deventer 1984, s. 138. 26 17.12.2003 tarih ve 03-80/967-397 sayılı Kurul Kararı.