Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

329 TBB Dergisi 2021 (152) Hakan ARSLANBAY nan toplama, geri dönüşüm ve geri kazanım yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla ortak olarak ve/veya bu alanlarda faaliyet gösteren teşebbüslerle yaptıkları anlaşmalar, her ne kadar çevresel bir anlaşma niteliğinde de olsa rekabet mevzuatına tabi olacaktır. 43 Örneğin üreti- cilerin ortak olarak aktarma merkezi kurmak için ortak girişim anlaş- ması yapması halinde RKHK 5. maddesi uyarınca bireysel muafiyet şartları irdelenecektir. Bir diğer örnek olarak, AEEElerin toplanması veya geri dönüşümü amacıyla 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İliş- kin Grup Muafiyeti Tebliği (“Dikey Grup Muafiyeti”) ile bu kapsama girmeyen anlaşma ve uygulamalar bakımından RKHK 5. maddesinde yer alan bireysel muafiyet şartlarına uygunluk incelemesi yapmak ge- rekebilir. Örneğin maliyet etkinliği açısından yapılacak ve alıcı ya da sağlayıcı konumundaki teşebbüsün gücüne göre münhasırlık içeren taşıma anlaşmaları, rekabet etmeme ya da tek alıcıya sağlama yüküm- lülüğü bakımından gerekli %40 pazar payını aşmaması durumunda Dikey Grup Muafiyeti’nden yararlanabilecektir. Ancak, taşınacak AE- EElerin muhteviyat ve niteliği itibarıyla lisanslı taşımacılar arasında daha özel bir taşıma yetkinliği gerekiyorsa ve bu durum kendi için- de daha niş bir pazar teşkil ediyorsa, pazar daha da küçüleceğinden, Dikey Grup Muafiyeti’nde öngörülen %40’lık pazar payının aşılması daha mümkün hale gelebilecektir. Bu durumda RKHK 5. madde kap- samında bireysel muafiyet şartlarına uygunluk incelemesi yapmak gerekecektir. Ülkemizde Kurul’un içtihatları bakımından atık toplama sektörlerinde menfi tespit ve muafiyet incelemeleri, genel olarak yetki- lendirilmiş kuruluş ve derneklerin üyelik sözleşmeleri ya da tüzükleri kapsamında gerçekleştirilmiş olduğundan, örnek olarak sayılan ortak girişim anlaşması ve dikey anlaşmalar yönünden mehaz AB rekabet hukuku içtihatları yol gösterici olacaktır. Buna göre, çevresel anlaş- malar kapsamında yapılacak muafiyet incelemelerinde, elde edilecek çevresel faydanın “ekonomik veya teknik bir gelişme” sayıldığı ifade edilmiştir. 44 AB Komisyonu bu kapsamda sadece ekonomik etkinliği değil, aynı zamanda bireysel muafiyet için öngörülen etkinlik kaza- nımlarını genişletecek şekilde sürdürülebilirliği de dikkate almaktadır. Ayrıca tüketiciler nezdinde birim ürünün satış fiyatını artıracak anlaş- maların, topluma daha yüksek bir çevresel fayda sağlaması halinde 43 Evrim Özgül Kazak, age, s.64. 44 Case IV.F.1/36.718, CECED, prg. 55-57.