Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

373 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU Burada, şeffaflık kavramının, mahkemenin tarafsız ve bağımsız olma şartından nasıl bir farkı olduğu sorusu akla gelebilir. Şeffaflık kapsamında, uyuşmazlığın çözümü için sunulan tüm konular ve ka- rar için esas alınan tüm hususların açık olması beklenmektedir. Diğer bir deyişle, mahkeme yalnızca kararında değil, tüm süreci yönetirken şeffaf olduğunu göstermek durumundadır. Bu bakımdan, bir tahkim kurumunun görevi yalnızca kapsamlı bir “usule ilişkin kurallar dizisi- nin geliştirilmesini” değil; aynı zamanda denetim kurullarının, fonk- siyonel komitelerin veya mahkemelerin oluşumunu, tahkim sürecinin başlangıcından sonuna kadar tüm sürecin şeffaflığının sağlanmasını kapsamaktadır. 21 Nitekim mükemmel bir usuli kurallar dizisi yoktur ve kurumlar sürekli olarak onları gözden geçirmek ve bunu yaparken hem hakemlerin yaşadıkları zorlukları hem katılımcıların gereksinim- lerini hem de sürecin amacını dikkate almak zorundadır. 22 İşte şeffaf- lık, bu sürekli iyileştirmenin anahtarıdır. Yatırımcı-devlet uyuşmazlıklarında ödenecek tazminat miktarla- rının yüksek olması, istikrarsız kararların verilmesi gibi sebepler, tah- kimde meşruiyet krizine yol açtığı için bu durum özellikle yatırım tah- kiminde şeffaflıkla ilgili olumlu değişikliklerin yapılmasına ön ayak olmuştur. Özellikle uluslararası yatırım anlaşmalarının sayısındaki artış da, yatırımcı-devlet tahkiminde şeffaflığa duyulan ihtiyacı artır- mıştır. 23 Uluslararası tahkimde şeffaflıkla ilgili ilk düzenlemeler 2001’de Kuzey Amerika Serbest Ticaret Antlaşması (North American Free Tra- de Agreement) - NAFTA’da yapılmıştır. Bunlar çok önemli değişik- likler getirmese de en azından şeffaflıkla ilgili tohumların ekilmesine vesile olmuştur. Ardından 2006 yılında ICSID, tahkim kurallarını, tahkim sürecin- de şeffaflığı artırmak için özel olarak tasarlanmış hükümler içerecek 21 Dhingra, s. 134. 22 Catherine A. Rogers, “Transparency in International Commercial Arbitration”, University of Kansas Law Review , 2006, Volume 54, Issue 5, ss. 1301-1337, s. 1309. 23 Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın 2015 yılında yayınladığı nota göre (IIA Issue Note) anlaşmaların sayısı 3268’e yükselmiştir, UNCTAD IIA Team, IIA Issue Note No 1 – Recent Trends in IIAs and ISDS (February 2015).