Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

375 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU yaların ve kararın altında yatan nedenlerin ayrıntılı olarak açıklanma- sını ifade eder. Bununla birlikte, kamuya açıklık ve kamunun erişimi, şeffaflığın olmazsa olmaz bir özelliği olarak görülmemektedir ancak şeffaflığı teşvik eden bir mekanizma olarak nitelendirilmektedir. 27 Ka- muoyuna ücretsiz erişim hakkı verilmesi, birçok uluslararası mahke- menin şeffaflığı sağlamaya çalıştığı bir araç olarak faaliyet göstermek- tedir. 28 Bugüne kadarki süreçte güçlü yatırımı koruyan yasaların getiril- mesiyle birlikte tahkimde güç devletten yatırımcı lehine kaymıştır. 29 Kurulan özel kurumların ticari uyuşmazlıklar esas alınarak kurulması, kurallar ihdas edilirken kamu yararı kavramının göz ardı edilmesine neden olmuş; bu nedenle tahkim süreçleri şeffaf olamamıştır. 30 Halkın katılımına izin vermeyen, hesap sorulamayan ve şeffaf olmayan tah- kimler kamuoyunda tepkilere neden olmuştur. 31 Kurallar, kamunun tahkim ihtilafını, hakemlerin kim olduğunu ve uyuşmazlık konuları- nı bilmesine olanak tanımamıştır. Hatta bu gizlilik, yatırımcı-devlet uyuşmazlığına bakışı olumsuz etkilemiş ve zaman zaman tarafları tahkim yolundan uzaklaştırarak yatırım anlaşmalarının feshedilmesi- ne sebep olmuştur. İşte bu noktada şeffaflık kavramı kapsamında “ka- muya açıklığın” sağlanması bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Tahkimde şeffaflığın ve kamuya açıklığın sağlanmasının amacı, taraflar arasındaki ihtilafa ilişkin bütün ayrıntıların açıklanması değil- dir. Burada gizlilik yahut şeffaflığın yarıştırılarak birine öncelik tanın- ması da söz konusu değildir. Şeffaflık kavramı sayesinde, “kamuya açıklığın sağlanması gayesi ile gizliliğin dengelenmesi” buradaki te- mel hedeftir. Şeffaflık kuralları uyarınca, tahkim duruşmaları kamuya açık ola- cak ve uyuşmazlığın taraflarının mahkemeye sunduğu belgeler kamu- oyuna açıklanacaktır. 32 Taraflar kendi rızalarıyla tahkim anlaşmasına 27 Rogers’a göre örneğin, bir Brezilya vatandaşının, Alman yasalarına göre yöneti- len, bir Çin ve Rus tarafı arasındaki bir dava için Avusturya’da duruşmaya katıl- ma hakkına sahip olma konusunda ısrar etmesinin anlamı belirsizdir. Bu nedenle kamuya açıklık şeffaflığın olmazsa olmazı değildir, Rogers, s. 1306. 28 Rogers, s. 1307. 29 Magraw and Amerasinghe, s. 338. 30 Magraw and Amerasinghe, s. 338. 31 Magraw and Amerasinghe, s. 338. 32 Argen, s. 209.