Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

380 Uluslararası Tahkimde Şeffaflık C. ŞEFFAFLIK KAVRAMININ GİZLİLİK (CONFIDENTIALITY) VE MAHREMİYET (PRIVACY) KAVRAMLARI İLE İLİŞKİSİ Gizlilik, mahremiyet ve şeffaflık uluslararası tahkimin genel ilke- leri olarak ifade edilir. Bu ilkeler somut davanın özelliğine göre bir ara- da uyum içinde bulunabilecekleri gibi çakışan değerler olarak da yer alabilirler. Bu nedenle şeffaflık, tarafların gizliliğe ilişkin haklarından feragat olarak yorumlanmamalıdır. 57 Konu uluslararası ticari tahkim açısından ele alındığında, tarafların tahkim yolunu seçmesinin temel sebeplerinden birinin ticari sırlar, iş planları ve gizli bilgilerin korun- ması ile finansal sebepler olduğunu söyleyebiliriz. 58 Uluslararası yatı- rım tahkimi açısından ise şeffaflık ilkesi daha ön plandadır. Çünkü ya- tırımcı-devlet uyuşmazlıklarında tahkim yolu arttıkça, sivil toplum ve diğer aktörlerin tahkim prosedürüne ilişkin açıklık, şeffaflık ve süreci gözlemleme talebi artmıştır. 59 Yine yatırım tahkiminde uyuşmazlıklar, şeffaf işleyişin temel bir gereklilik olduğu düşünülen kamu yasaları kapsamına girmekte olduğu için şeffaflık kavramı önemlidir. 60 Gizlilik (confidentiality), tarafların rızası olmaksızın hakemlerin bilgileri açıklayamayacağı anlamına gelen ilkedir. 61 Gizlilik ile genel- de aynı anlamda kullanılan mahremiyet (privacy) kavramı ise tahkim sürecine yabancı birinin katılımının engellenmesi demektir. Esasında, gizlilik ve mahremiyet kavramlarının aynı madalyonun iki yüzü oldu- ğunu söylemek mümkündür. 62 Uyuşmazlığın tarafı olmayanların ve hakemler, tanıklar ile tarafların yasal temsilcileri hariç üçüncü kişilerin sürece ve süreçte incelenen belgelere erişiminin olmaması mahremiyet 57 Dhingra, s. 127. 58 Tung and Lin, s. 24; Ruscalla, s. 6; Crook, s. 364; Ribeiro and Douglas, s. 50; Knahr and Reinisch, s. 110. 59 Ruscalla, s. 8. Yapılan anketlerde de bu talep gözlenmiştir. Bkz. Queen Mary University of London, 2015 International Arbitration Survey: Improvements and Innovations in International Arbitration, 2015, http://www.arbitration.qmul . ac.uk/media/arbitration/docs/2015_International_Arbitration_Survey.pdf, ET. 10.11.2019. 60 Örneğin Esso v. Plowman davasında, Avustralya Yüksek Mahkemesi, gizliliğin temel bir nitelik olarak kabul edilemeyeceği ve halkın kamu otoritesiyle ilgili konularda bilgi edinme konusundaki meşru ilgisinin geçerli olması gerektiği so- nucuna varmıştır. Nitekim bu dava, şeffaflık konusundaki görüş farklılıkları için katalizör görevi görmüştür, bkz. Kenny, s. 485. 61 Maupin, s. 161; Saravanan and Subramanian, s. 116; Tüysüz, s. 849. 62 Dhingra, s. 4.