Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

382 Uluslararası Tahkimde Şeffaflık Uluslararası ticari tahkimde gizlilik kural olmamakla birlikte, ta- raflar kararlaştırırsa yahut uygulanacak hukuka göre gerekliyse (lex arbitri) söz konusu olur. 67 Diğer bir deyişle, aslında gizlilik uluslarara- sı ticari tahkimde olmazsa olmaz bir ilke değildir. Bu nedenle, taraflar gizlilik konusuna önem verip bu konuda bir düzenleme yapmadıkça tahkim ilgililerinin yaklaşımı ve talebi şeffaflıktan yana olur. Uluslara- rası yatırım tahkimi de genellikle gizli olarak yapılır, ancak anlaşma ile kesinlikle gizli tutulması kararlaştırılabilir. 68 Genel olarak tahkim otu- rumları gizli yapılmakta, deliller gizli olarak sunulmaktadır. Gizlilik ilkesinin dayandığı temel norm, tarafların tahkimde gizliliği sağlama- da serbest olmalarıdır. 69 Ancak bu gerekçe, yatırımcı-devlet tahkimi- ne “kamu yararı” boyutu nedeniyle tam olarak aktarılamamaktadır. Zira şeffaflık ve gizlilik arasındaki gerginlik, önemli bir kamu çıkarı söz konusu olduğunda yükselmekte; bu gibi durumlarda, tarafların mahremiyeti ve gizliliği koruma konusundaki çıkarları, genel kamu yararı ile açıkça çelişmektedir. 70 The Methanex v United States of Ameri- ca davasında, kamu yararının yerine getirilmesinin, tarafların gizlilik talebinin yerine getirilmesinden daha önemli olduğunun belirtilmesi, kamu yararının gizliliğe ağır bastığı davaların bulunduğunu göster- mektedir. Yine Suez Vivendi v Argentina davası da kamu yararının giz- lilikten önemli görüldüğü bir başka örnektir. Ticari sırlar, devlet sırları, gizli kalması istenen iş bilgileri, yasal veya mesleki ayrıcalık kapsamında korunan birtakım bilgiler şeffaflık kavramı içinde açıklanmayacak gizli hususlardır. 71 Tahkimde, “niteli- ği gereği” gizli kalması gereken bu bilgiler şeffaflık kapsamında değil- dir. Bu bakımdan, şeffaflık kuralları, tahkimde tamamen şeffaflığın be- nimsendiğini değil, bunun yerine, anlaşmaya dayalı yatırımcı-devlet tahkimlerinde mahremiyet yerine açıklığa doğru bir kayma olduğunu gösterir. 72 Uluslararası bir tahkim sürecinde gizli bir uyuşmazlık çö- züm hizmeti sunulması amaçlanıyorsa, şeffaflık derecesi, bu güvence- yi sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır. 67 Tung and Lin, s. 26; Ruscalla, s. 9; Crook, s. 364; Ribeiro and Douglas, s. 50; Kara- can, s. 22. 68 Ribeiro and Douglas, s. 50. 69 Ribeiro and Douglas, s. 50. 70 Poorooye and Feehily, s. 299. 71 Maupin, s. 159. 72 Johnson and Bernasconi-Osterwalder, s. 7.