Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

389 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU rilmekte olup iki özel taraf söz konusu değildir. Yatırım tahkiminin aksine uluslararası ticari tahkim sistemi, esas olarak, özel taraflar ara- sındaki özel hukuk iddialarını, herhangi bir ulusal siyasi bağlamdan ve kurulan uluslararası yönetim kurumlarından bağımsız bir sistemde düzenlemektedir. 108 Yatırım tahkiminin hem ticari hem de uluslararası kamu hukuku özelliklerini içinde barındıran karma niteliğine karşın, hakem heyetlerinin genellikle ticari tahkim pratiğinden gelmeleri ve bu nedenle ticari tahkim yaklaşımının ağırlık kazanması, esasında bu konuda önemli bir eksiklik olarak görülmektedir. 109 Her ne kadar ticari tahkimde de taraflardan birinin bir devlet ol- ması mümkünse de, bu, uygulamada nadir rastlanan bir durumdur. Bununla birlikte, bir tarafını devletin oluşturduğu ticari tahkimlerde devletler, yatırım tahkiminden farklı olarak üstün emretme gücüne sa- hip egemen devlet sıfatıyla değil, özel hukuk kişisi gibi hareket eder. 110 Yatırımcı-devlet tahkimleri, kamu politikası hedeflerine ulaşmayı amaçlayan devlet önlemlerine yönelik zorlukları göz önünde bulun- durur. 111 Bu nedenle kamu politikası çıkarlarını ilgilendiren davalarla ilgili daha fazla bilginin halka sunulması gerekmektedir. Zira bu tah- kimde şikayet, bir hükümet tarafından gerçekleştirilen eylemlerle ilgili olacaktır. ABD’nin Methanex davasında amicus curiae konusundaki ifadelerinde, yatırım tahkiminin, tipik bir uluslararası ticari anlaşmaz- lıktan, hatta bir kamu kuruluşunu içeren ticari tahkimden bile temel olarak farklı olduğu belirtilmiş; yatırım tahkiminin temel hükümet ey- lemlerini ilgilendirmesi nedeniyle ticari sözleşme ihlallerinin ötesine geçtiği vurgulanmıştır. 112 Geleneksel ticari tahkimler, standart ticari konuları ve sözleşmeyle ilgili konuları kapsamaktadır. Buna karşın, yatırımcı-devlet tahkimleri tipik olarak, bulanık anlaşma hükümlerinin yorumlanması ve uygu- lanması ile geniş çapta yerel etkilere sahip olan önemli ve hassas kamu 108 Rogers, s. 1309. 109 Çal, s. 167. 110 İnci Ataman Figanmeşe, “Milletlerarası Ticari Tahkim ile Yatırım Tahkimi Arasın- daki Farklar”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni , 2011, C. 31, S. 1, ss. 91-152, s. 145. 111 Ribeiro and Douglas, s. 55. 112 Methanex Corp. v. United States of America (First Submission on Amicus Appli- cation, USA), 27 Oct. 2 000, at 4–5, https://www.italaw.com/cases/683 , ET.12.11.2019.