Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

392 Uluslararası Tahkimde Şeffaflık lenmiş ve kurallara yönelik bir ayrım yapılması ihtiyacının olduğu dile getirilmiştir. Örneğin, Birleşmiş Milletler bünyesindeki Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından düzenlenen top- lantıda, ticari tahkim dikkate alınarak düzenlenen UNCITRAL Tah- kim Kurallarının yatırım tahkiminin ihtiyaçlarını karşılayabilir hale getirilmesi için yapılması gerekenler ele alınmış; yayınlanan raporda, yatırım tahkiminin kendine özgü niteliği nedeniyle ticari tahkim gibi gizli yürütülmesinin sakıncaları, şeffaflık ihtiyacı ve yatırım tahkimin- de amicus curiare bildirimlerinin kabulü hususları tartışılmıştır. 126 Yatırımcı-devlet tahkiminde kamu yararı söz konusu olduğu için kamuya açıklık ve bilgiye ulaşım esastır. 127 Zira ev sahibi devletin fa- aliyetinin kamu bilinciyle izlenmesi gerekmektedir. Kamu hizmetinin görülmesiyle ilgili olarak ortaya çıkan çekişmelerde yargılamanın tah- kime bırakılıp kamudan gizli tutulması affedilmez bir çelişki olacak- tır. 128 Ancak yakın zamana kadar halk çoğu zaman, bir uyuşmazlık hakkında tahkimin olup olmadığını, varsa tahkim planını, hakemlerin kim olduğunu, hangi yasal iddia ve argümanların söz konusu olduğu- nu, usule ilişkin kararları, sözlü sunumları ve son kararı bilmemiştir. 129 Yatırım tahkimindeki bu şeffaflık eksikliği, sık sık rejime güvensizlik duyulmasına neden olan bir faktör olarak ve meşruiyet krizinin bir bileşeni olarak görülmüştür. 130 Tahkimmahkemesinin oluşumu, mahkemenin uyuşmazlığı ele alma biçimleri, potansiyel hakemin kim olduğu, hakemin önceki davalarda verdiği kararlara ilişkin bilgi, kararların yayınlanıp yayınlanmayacağı, duruşmaların halka açık olup olmayacağı, uyuşmazlığın tarafı olmayan ilgili kişilerin (interested parties) öneri getirip getiremeyeceği hususları şeffaflık kapsamındadır. 131 Uluslararası yatırım tahkimi bakımından şef- faflık kapsamına giren bu hususlardan bir kısmı, bazı durumlarda ulus- lararası ticari tahkimin niteliği gereği kapsam dışına çıkarılabilir. 126 Report of the Working Group on Arbitration and Conciliation on the work of its 53rd session (Vienna, 4-8 October), http://www.uncitral.org/uncitral/en/com- mission/working_groups.html, ET. 20.11.2019. 127 Ruscalla, s. 4; Ribeiro and Douglas, s. 50-51; Karacan, s. 9 128 Rona Aybay, “Kamu Hizmeti ve Uluslararası Tahkim”, Ekonomik Forum, 1999 (naklen, Çal, s. 147). 129 Calamita, s. 650; Magraw and Amerasinghe, s. 343. 130 Shirlow, s. 622. 131 Karacan, s. 9.