Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

393 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU Yukarıda dört kategori altında belirttiğimiz (demokrasi açığı, devlet hazinesi, hükümetin görevi kötüye kullanması, önemli kamu politikası sorunları) “kamu yararı”, doğrudan özel taraflar arasındaki ihtilaflarda yer almamaktadır ve bunlar ticari ihtilaflarda mutlaka risk altında değildir. Bu nedenle, her ne kadar bazen ticari anlaşmazlıklar önemli kamu politikası sorunlarını etkileyebilse de, uluslararası ticari tahkimde şeffaflık eksikliğinin tolere edilebileceği iddia edilmiştir. 132 Bu bakımdan yatırım tahkiminde ticari tahkime oranla şeffaflık talebi daha fazladır. Bu talebin bir diğer sebebi de bu uyuşmazlıkların halk tarafından biliniyor ve ilgi ile izleniyor oluşudur. 133 Her ne kadar ka- munun da etkileneceği büyük ticari tahkim ihtilafları bulunsa da, yatı- rım tahkimine konu olacak ihtilafların henüz netleşmeden kamu tara- fından bilinmesi, yatırım tahkimindeki şeffaflık talebini ticari tahkime göre öne çıkarmıştır. 134 Uluslararası kurumlardaki şeffaflığı arttırma eğilimi, halkın yatırım tahkiminde meşru kamu çıkarı bulunduğu fik- rinin kurumlarca tanındığını göstermektedir. 135 Kamunun ilgilendiği bazı yatırım uyuşmazlıklarında zaman za- man konunun haberlerden çekilip sessiz bir şekilde çözüldüğü göz- lemlenmiştir. Örneğin, Aguas Argentinas v. Argentina tahkiminde bu durumun gerçekleşmesinin ardından uyuşmazlıkta ilk defa ICSID kapsamında mahkemenin STK’ların katılımına izin verip vermeyeceği hususu değerlendirilmiştir. 136 Mahkeme amicus curiae için başvuran- ların uygunluğunu değerlendirmek için başvuranların davadaki çı- karlarını, uzmanlıklarını ve bağımsızlıklarını eleştirel bir bakış açısıyla incelemiştir. Yatırım tahkiminde şeffaflık kavramı hızlı bir gelişme kat etmiştir. NAFTA’dan önceki dönemde kural olan şeffaf olmama ilkesi, NAF- TA ve ICSID düzenlemeleri ile yerini şeffaflığa bırakmıştır. 137 2006 yı- lında ICSID, tahkim kurallarını, tahkim sürecinde şeffaflığı artırmak için özel olarak tasarlanmış hükümler içerecek şekilde değiştirmiştir. 132 Buna karşın Mitsubishi Motors davası bunun böyle olmadığını göstermektedir, ayrıntılı bilgi için bkz. Argen, s. 236 vd. 133 Bishop and Stevens, s. 4; Karacan, s. 16. 134 Karacan, s. 16. 135 Lee, s. 448. 136 https://www.italaw.com/cases/1057, ET. 17.12.2019. 137 Karacan, s. 19.