Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

394 Uluslararası Tahkimde Şeffaflık ICSID, üçüncü taraflarca yapılan amicus curiae başvuruları, duruş- malara katılım ve kararların yayınlanması yoluyla daha fazla şeffaflık sağlamayı amaçlamış; halkın yatırım tahkimine daha fazla katılımını sağlayacak yeni standart ve prosedürler sağlamıştır. 2006 ICSID deği- şiklikleri, mahkemelere, üçüncü kişilerin (ya da kurumların) amicus curiae özetlerini dosyalama isteklerini göz önünde bulundurmalarını şart koşmuştur. Böylece anlaşmanın taraflarınca yeterince ele alınma- yan konuların daha geniş halk kitleleri tarafından değerlendirilip kat- kı sunulması da hedeflenmiştir. Örneğin, tahkim sürecinde anlaşma taraflarınca göz ardı edilebilen, ancak çevre veya ticaret gibi kamuoyu için önemli olan konular bu sayede ayrıntılı olarak değerlendirilebil- miştir. Yine duruşmalar halka açılarak ve kararların yayınlanması ön- görülerek şeffaflığın sağlanması hedeflenmiştir. Biwater Gauff v. Tanzanya davasında görev yapan ICSID hakem he- yeti, 2006 yılında ICSID Tahkim Kuralları’nda yapılan değişikliklerin, şeffaflığa yönelik artan bir arzunun tezahürü olduğunu belirtmiştir. 138 Nitekim ICSID kurallarında şeffaflık lehine yapılan bu değişiklikler alandaki öncü gelişmelerdendir. 139 Bu kurallara göre, dava detayları halka açık bir web sitesinde listelenmiş ve amicus curiae bildirimlerine izin verilmiştir. ICSID’in revize edilmiş kuralları, şeffaflık konusunda bir diğer önemli düzenleme olan UNCITRAL’in Şeffaflık Kurallarını kabul etme aşamasının belirlenmesine de yardımcı olmuştur. Konuyu ticari tahkim açısından ele alacak olursak, şeffaflığın sa- dece yatırım tahkimini ilgilendiren bir sorun olmadığını söylemek ge- rekmektedir. Şu nedenlerle ticari tahkimde de şeffaflıkla gizlilik ara- sındaki denge zorlaşabilir: 140 İlk olarak, ticari tahkim her ne kadar özel taraflar arasında görülse de bazen bir devlet de uyuşmazlığın tarafı olabilir. İkincisi, petrol, tarım, doğal kaynaklar vb konularla ilgili ticari tahkimlerde halk tahkim sonucundan etkileneceği için kamu yararı söz konusudur. Üçüncüsü, yolsuzluk, kara para aklama gibi suiistimalle- 138 Biwater Gauff v. Tanzania, Case No. ARB/05/22, https://www.italaw.com/ca- ses/157, ET. 15.10.2019. 139 Günümüze gelene kadar, ICSID, genel olarak kurumlar içinde en şeffafı idi, di- ğer mevcut kurum ve kuralların hiçbiri halkın anlaşmazlığın farkında olması ve bu anlaşmaya müdahil olabilmesi için yeterli araçlara sahip değildi, Magraw and Amerasinghe, s. 341. 140 Ruscalla, s. 8-9; Tung and Lin, s. 27.