Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

398 Uluslararası Tahkimde Şeffaflık göre, ticari tahkimde verilen kararlar, yatırım tahkiminde olduğu gibi devlet fonlarını etkilemeyeceği için şeffaflık büyük bir problem değil- dir. Burada yapılması gereken, yatırım tahkimiyle olan farklılıklar de- ğerlendirilerek şeffaflığın ticari tahkime uyacak formda uyarlanması ve tahkim kurumlarının anonim kararlar yayınlamak suretiyle buna öncü olmasıdır. 158 Tahkim kurumlarının kurallarında genellikle şeffaflığa ilişkin açık düzenlemeler yoktur. İlk olarak, ICSID, Suez Vivendi v. Argentina uyuş- mazlığında oybirliğiyle Kurallar m. 44 kapsamında amicus curiae baş- vurularının dikkate alınacağına karar vermiştir. 159 Kararda, şeffaflık ve gizlilik dengesi değerlendirilmiş; tahkimmahkemesinin üçüncü kişile- rin bildirimde bulunmasına izin verirken bu hususu değerlendirmesi gerektiğine değinilmiştir. Aynı zamanda üçüncü kişilerin görüşlerini kabul etmek için, anlaşmazlığın konusunun uygunluğu, konunun ami- cus curiae bildirimlerine uygunluğu gibi kriterlere dikkat çekilmiştir. Şeffaflıkla ilgili ilk düzenlemeler NAFTA ve ECT’de (Energy Charter Treaty – Enerji Şartı Anlaşması) yapılmış; sonrasında yatırım anlaşmalarında da yer almaya başlamıştır. UNCITRAL Kuralları’nın yürürlüğe girmesinden önce bile, yatırımcı-devlet tahkiminin şeffaf bir şekilde yürütülebilmesi için bazı anlaşmalar yapılmıştır. Örneğin, Avustralya-Yeni Zelanda Serbest Ticaret Anlaşması’nda, tarafların tüm kararları kamuya açık hale getirebileceği düzenlemesi yapılmış- tır. 160 Yukarıda bahsettiğimiz süreç içerisinde şeffaflık talebinin artması ve bu konuda tartışmaların gündeme gelmesiyle birlikte UNCITRAL Anlaşmaya Dayalı Yatırımcı-Devlet Tahkiminde Şeffaflık Kuralları getirilmiştir. UNCITRAL Şeffaflık Kuralları’nın getirilmesi oldukça önemli bir gelişmedir. Zira her ne kadar SD Myers ve Methanex dava- sıyla şeffaflığa olan ilgi artmışsa da bu, kesin bir nitelik taşımadığı için 158 Karacan, s. 21. Ticari tahkimde “the work-product doctrine” uygulanması önerisi için bkz. Poorooye and Feehily, s. 316 vd. 159 ICSID Case No. ARB/03/19, Magraw and Amerasinghe, s. 343. Ancak tarafların bildirimlerine ulaşım reddedilmiştir. Biwater Gauff v. Tanzania uyuşmazlığın- da da tarafların iddialarına ilişkin belgelere dair ek bilgi talebi gizlilik nedeniy- le reddedilmiştir, Biwater Gauff (Tanzania) Ltd. v. United Republic of Tanzania, Award, ICSID Case No. ARB/05/22, bkz. Magraw and Amerasinghe, s. 344. 160 Ribeiro and Douglas, s. 53.