Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

399 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU Şeffaflık Kuralları getirilmeden önce UNCITRAL Kuralları uyarınca görülen yatırım tahkimlerinin çoğu gizli kalmıştır. 161 AB’nin, Lizbon Anlaşması ile birlikte yatırım konusunu münhasır yetki alanına dahil etmesi ve AB Komisyonu’nun şeffaflık konusundaki olumlu yaklaşımı da önemli gelişmelerdendir. 162 Bu gelişmeler, şeffaflığa yönelik mem- nuniyet eğiliminin bir parçasıdır. E. ŞEFFAFLIK KONUSUNDA ÖNEMLİ GELİŞMELER VE DÜZENLEMELER 1. Anlaşmaya Dayalı Yatırımcı-Devlet Tahkiminde Birleşmiş Milletler Şeffaflık Kuralları (UNCITRAL Şeffaflık Kuralları) UNCITRAL Şeffaflık Kuralları kabul edilmeden önce, UNCITRAL tarafından uygulanan kurallar, ICSID veya NAFTA kurallarının sağ- ladığı şeffaflık derecesinden yoksundu. 163 Yatırımcı-devlet uyuşmaz- lıklarında şeffaflığın sağlanmasının önemini kabul eden UNCITRAL, 2010 yılında UNCITRAL Tahkim Kurallarının gözden geçirilmesinin ardından şeffaflık konusunu özel olarak ele almaya karar vermiştir. Ardından 2013 yılında, Komisyon, UNCITRAL Şeffaflık Kuralları’nı kabul etmiştir. Nihayet daha sonra, Anlaşmaya Dayalı Yatırımcı-Dev- let Tahkiminde Birleşmiş Milletler Şeffaflık Kuralları (UNCITRAL Şef- faflık Kuralları - UNCITRAL Rules on Transparency in Treaty-based Investor-State Arbitration) 01.04.2014 tarihinde yürürlüğe konulmuş- tur. 164 Kurallar, yatırımcı-devlet tahkimine, tahkim süreci boyunca şef- faflığı zorunlu kılan ilk kurumsal kurallardır. Ayrıca Kurallar, yatırım tahkiminin usule ilişkin yönlerini, karmaşık anlaşma değişikliklerine gerek kalmadan değiştirmek için bir model sunmaktadır. 165 161 Knahr and Reinisch, s. 97- 98; Kenny, s. 476. 162 Calamita, s. 673-675; Karacan, s. 31. 163 Levander, s. 516, 521-530; Saravanan and Subramanian, s.132 . 164 UNCITRAL Rules on Transparency in Treaty-based Investor-State Arbitration, Report of the United Nations Commission on International Trade Law – Forty- Sixth Session (8-26 July 2013), United Nations Convention on Transparency in Treaty-based Investor-State Arbitration, GA Res 69/116, UN GAOR, 69th sess, 68th plen mtg, Agenda Item 76, UN Doc A/RES/69/116 (18 December 2014) an- nex, 3 (Mauritius Convention on Transparency). 165 Stephan W. Schill, “Editorial: The Mauritius Convention on Transparency”, The Journal of World Investment & Trade, 2015, Volume 16, Issue 2, ss.201-204, s. 203; Shirlow, s. 633.