Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

401 TBB Dergisi 2021 (152) Şeyma AKKAŞOĞLU doktrinde, yeni şeffaflık standartları mevcut anlaşmalara geçmişe dö- nük olarak uygulanırsa otoritesini aşacağı ve UNCITRAL’in mevcut anlaşmaları ihlal ettiği gerekçesiyle yasal zorluklarla karşı karşıya kalacağı gerekçesiyle eleştirilmiştir. 169 Buna karşın bir kısım çevreler de halkın şeffaflığa ilgisine rağmen Kuralların yalnızca 01.04.2014’ten sonra imzalanan anlaşmalara uygulanmasını eleştirmiş ve bu duru- mun, kuralların etkinliğini ve etkisini büyük ölçüde sınırlandırdığını ifade etmiştir. 170 Maddenin uygulama alanının geniş olduğunu söylemek müm- kündür. Zira m.1’in dokuzuncu fıkrasında, tarafların isterlerse şeffaf- lık kurallarını UNCITRAL Tahkim Kuralları dışında yürütülen yatı- rım tahkimlerinde yahut ad hoc tahkimlerde de uygulayabilecekleri belirtilmiştir. Kuralların ikinci maddesinde, uyuşmazlığın taraflarının tahkimin başladığına ilişkin bilgileri (tahkim bildiriminin bir kopyasını) m. 8’de belirtilen veri merkezine bildirmesi gerektiği; veri merkezinin de bu bildirimle birlikte uyuşmazlığın taraflarını, hangi ekonomik sektöre ilişkin olduğunu, anlaşmanın adını ivedilikle kamu bilgisine sunma- sı gerektiği düzenlenmiştir. 171 Yukarıda bahsettiğimiz şeffaflık kapsa- mında kamunun bilgilendirilmesi hususunun bu maddede ele alındığı görülmektedir. Veri merkezi oluşturulması da şeffaflığın sağlanmasını kolaylaştıran bir durumdur. Kamuoyu, UNCITRAL Tahkim Kuralları çerçevesinde yapılan yatırımcı-devlet tahkimleri ile ilgili temel bilgile- re internet üzerinden anahtar belgelerin yayınlanması yoluyla ulaşa- caktır. Bu belgeler BM Genel Sekreteri tarafından UNCITRAL Sekre- taryası aracılığıyla tutulan bir “Şeffaflık Sicili” nde mevcut olacaktır. Şeffaflık kapsamında belgelerin yayınlanması gerektiğini yukarıda belirtmiştik. UNCITRAL Şeffaflık Kuralları’nın üçüncü maddesinde bu husus düzenlenmiştir. Maddede üç belge kategorisi oluşturulmuş- tur: 1) zorunlu ve otomatik olarak ifşa edilecek belgeler, 2) herhan- gi bir kişi mahkemeden açıklamasını talep ettiğinde zorunlu olarak açıklanacak belgeler ve 3) mahkemenin takdir yetkisine sahip olduğu 169 Lee, s. 470; Levander, s. 507-508 170 Levander, s. 507. 171 UNCITRAL Rules on Transparency, Article 2 (Publication of information at the commencement of arbitral proceedings).