Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

417 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR Söz konusu Takımada, 30.05.1814’te imzalanan Paris Antlaşması ile Fransa’dan Birleşik Krallık’a geçmiş ve Morityus’un bağlı bölge- si olarak sömürge yönetimi altına alınmıştı. Morityus bağımsızlığını kazanmadan önce Birleşik Krallık tarafından Morityus ülkesinden ayrılan ve ayrı bir sömürge haline getirilen Chagos Takımadaları’nın iadesi için Morityus uzun yıllar mücadele etmiştir. Genel Kurul’un ta- lebi üzerine Divan’ın, 25.02.2019’da verdiği danışma görüşü, 2 sömür- gelikten kurtulma (dekolonizasyon) sürecinin normatif çerçevesine ve self-determinasyon hakkının uluslararası hukuktaki gelişimine odak- lanmıştır. Bu bağlamda Chagos Takımadaları’nın ayrılmasını self- determinasyon hakkının uluslararası hukuktaki kapsam ve unsurları- na aykırı bulan Divan, bu hukuka aykırılığın ortadan kaldırılması için Birleşik Krallık’ın Takımadalar’ı Morityus’a derhal iade etme yüküm- lülüğü olduğuna hükmetmiştir. Bu çalışmanın amacı Divan’ın 25.02.2019 tarihli kararını değerlen- dirmektir. Söz konusu danışma görüşü iki açıdan önem taşımaktadır. İlk olarak danışma görüşünde Divan, self-determinasyon hakkının uluslararası örf-adet hukukundaki yerini belirlemede Genel Kurul kararlarına özel bir önem vermiştir. Bağlayıcı olmayan Genel Kurul kararlarının normatif niteliğini ön plana çıkarmış ve böylelikle Genel Kurul kararlarının bilhassa uluslararası örf-adet hukukunun gelişi- mindeki önemini vurgulamıştır. Diğer yandan bu danışma görüşü, Divan’ın danışma görüşlerinin istişari niteliğini aşmaktadır. Danışma görüşlerinin bir devlet ya da organ için yükümlülük doğurması bek- lenemezken Divan, bu kararında farklı bir tutum izlemiştir. Dolayı- sıyla bu çalışmada, Divan’ın Chagos Takımadaları hakkında verdiği danışma görüşü, bu iki unsur bakımından incelenecektir. Bu sayede sömürgelikten kurtulma sürecinde Genel Kurul’un oynadığı rolü ve Divan’ın danışma görüşlerinin hukuki niteliğini de incelemek müm- kün olacaktır. Chagos Takımadaları ile ilgili Birleşik Krallık ve Morit- yus arasındaki ihtilafı ortaya koyabilmek amacıyla öncelikle tarihsel arka plan ele alınacak olup, Morityus’un sömürgeleştirilmesi ve Cha- gos Takımadaları’nın Morityus ülkesinden ayrılması süreci değerlen- dirilecektir. Ardından Genel Kurulu konu hakkında danışma görüşü 2 Uluslararası Adalet Divanı, “Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ay- rılmasının Hukuki Sonuçları”, <https://www.icj-cij.org/en/case/169>, (Erişim tarihi 01.01.2020).