Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

419 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR larında ve balık çiftliklerinde çalıştırılmak üzere getirilen köleler yerleştirilmiştir. 1869’da Süveyş Kanalı’nın açılmasının ardından Chagos Takımadaları’nın en büyüğü olan Diego Garcia, Doğu ve Pasifik Buharlı Deniz Taşımacılığı Şirketi’nin burada bir kömür is- tasyonu kurmasıyla buharlı gemiler için bir kömür ikmal noktasına dönüşmüştür. Takımadalar’da üretilen ve kopra adı verilen hindis- tancevizi yağı hammaddesi, Morityus üzerinden metropole ulaştı- rılmıştır. Takımadalar üzerindeki yegâne üretimin hindistan cevi- zi yağı olması nedeniyle 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın ilk yarısında Chagos Takımadaları “yağ adaları” (oil islands) adıyla kayıtlarda yer almıştır. 3 Morityus’ta sömürgelikten kurtulma mücadelesi, Morityus İşçi Partisi ( Mauritius Labor Party -MLP) önderliğinde, şeker endüstrisin- de çalışma şartlarının iyileştirilmesi ile Hükümet Konseyi’nde tem- siliyet ve oy hakkı talepleriyle başlamıştır. Sömürge yönetiminin ta- leplere karşılık vermemesi, 1937 yılında büyük protesto gösterilerine meydan vermiş, bütün çıkar gruplarını yansıtacak daha demokratik bir temsiliyet talebi ancak 1945 yılında sömürge yönetiminde karşılık bulmuştur. 4 Hiç de tesadüfi olmayan bu tarih, II. Dünya Savaşı son- rası self-determinasyon ve egemen eşitlik ilkelerinin hukuksal zemi- nini oluşturduğu, sömürgelikten kurtulma süreçlerinin hız kazandığı yeni uluslararası sisteme geçişe denk düşmektedir. Nitekim bu tarih- ten itibaren Birleşik Krallık, Afrika’daki diğer sömürgelerinde olduğu gibi, bağımsızlık taleplerine bir takım demokratik ödünlerle karşılık vermeye başlamıştır. Bu doğrultuda Morityus’ta 1947’de yapılan yeni anayasa ile 19’u seçimle belirlenen 34 üyeli bir Yasama Konseyi oluş- turulmuştur. Ardından 1959’da yürürlüğe giren yeni anayasa ile de- mokratik ödünler biraz daha artmış ve nihayet 24.04.1968 tarihinde Morityus, egemen ve eşit bir devlet sıfatı ile Birleşmiş Milletler (BM) ailesine katılmıştır. 5 3 Richard Gifford ve Richard P. Dunne, “A Dispossessed People: the Depopulati- on of the Chagos Archipelago 1965–1973”, Population, Space and Place, C. 20, S. 1(2014), s. 38. 4 Türkkaya Ataöv, Afrika Ulusal Kurtuluş Mücadeleleri, Ankara, A.Ü. Siyasal Bil- giler Fakültesi Yayınları, 1977, s. 529. 5 Birleşmiş Milletler, <https://www.un.org/en/member-states/ #gotoM>, (Erişim tarihi 15.01.2020).