Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

423 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR etmiştir. 13 Bu ilanın BMDHS hükümlerinin ihlali niteliğinde olduğuna yönelik tahkim başvurusu yapan Morityus, dört iddia öne sürmüştür: 14 i. Birleşik Krallık, BMDHS’ne göre kıyı devleti olmadığı için deniz koruma alanı ilan edemez. ii. Kıyı devleti olan Morityus’un BMDHS’nin 56(1) ve 76(8). maddeleri uyarınca hakları olduğundan Birleşik Krallık tek taraflı olarak de- niz koruma alanı ilan edemez. iii. Birleşik Krallık, Kıta Sahanlığının Sınırları Komisyonu’nun, Morityus’un Komisyon’a yapabileceği herhangi bir tam başvuruy- la ilgili olarak Morityus’a tavsiyelerde bulunmasını engelleyecek herhangi bir adım atamaz. iv. Birleşik Krallık’ın deniz koruma alanı ilanı, BMDHS kapsamında- ki maddi ve usulî yükümlülüklerine aykırıdır. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Tahkim Mahkemesi (Tahkim Mahkemesi) kararında, Morityus’un başvurusunda yer alan ilk iki id- dianın BMDHS’nin uygulanmasına yönelik değil, Chagos Takımada- ları üzerindeki egemenlik iddialarına yönelik olduğundan hareketle yargı yetkisi bulunmadığına hükmetmiştir. 15 Üçüncü iddia üzerinde 13 Deniz ve kıyı koruma alanları, belirli bir deniz alanının insan etkisinden korun- ması, bu sayede doğal, tarihi ve kültürel özelliklerini muhafaza etmesini sağlama amacıyla oluşturulan bölgelerdir. Birleşik Krallık’ın Chagos Takımadaları çevre- sinde deniz koruma alanı ilan etme kararının, esasında Chagos’un eski yerleşim- cilerinin geri dönme çabalarını sonlandırmak amacıyla aldığı öne sürülmektedir. Zira Diego Garcia başta olmak üzere tüm adaların bir deniz rezervi olarak koruma altına alınması, nüfustan arındırılmasını pekiştirici bir etki yapacaktır. Bkz. Ste- pehen Minas, “Why the ICJ’s Chagos Archipelago Advisory Opinion Matters for Global Justice—and for ‘Global Britain’” Transnational Legal Theory, C. 10, No. 1(2019), s. 127. 14 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Tahkim Mahkemesi’nde 15.03.2015’te karara bağlanan “Chagos Deniz Koruma Alanı Tahkimi” ile ilgili belgelere şu adres- ten ulaşılabilir: <https://files.pca-cpa.org/pcadocs/MU-UK% 2020150318 %20 Award.pdf>, (Erişim tarihi 15.01.2020). 15 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Tahkim Mahkemesi, “Chagos Deniz Koruma Alanı Tahkimi”, Award, para. 221, para. 230, 15.03.2015, <https://files.pca- cpa. org/pcadocs/MU-UK%2020150318%20Award.pdf>, (Erişim tarihi 20.01.2020). Hâkim Kateka ve Hâkim Wolfrum sundukları ayrık görüşte, ilk iki iddiaya içkin anlaşmazlığın, Chagos Takımadaları üzerindeki egemenlik iddiaları ile ilgili de- ğil, doğrudan BMDHS’nin uygulanması ile ilgili olduğunu öne sürmüştür. Bkz. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Tahkim Mahkemesi, “Chagos Deniz Koruma Alanı Tahkimi”, Dissenting Opinion of Judges Kateka and Wolfrum, 18.03.2015, <https://pcacases.com /web/sendAttach/1570>, (Erişim tarihi 20.01.2020).