Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

424 Uluslararası Adalet Divanı’nın Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ayrılmasının ... yargı yetkisinin olup olmadığına ilişkin karar alınması ve iddianın esastan incelenmesine ise gerek görülmemiştir. 16 Böylelikle Tahkim Mahkemesi, yalnızca Birleşik Krallık’ın Chagos çevresinde deniz ko- ruma alanı ilan etmesinin BMDHS hükümlerine uygunluğu konusun- da karar almıştır. Karar’da dikkat çekici olan nokta, Birleşik Krallık’ın iddiasının aksine, Tahkim Mahkemesi’nin 1965 tarihli Lancaster Ho- use Taahhütleri’nin uluslararası hukuk açısından bağlayıcı bir ulus- lararası antlaşma olduğu kabulüdür (para. 425). Buna göre, Morityus Britanya İmparatorluğu’nun bir parçası olarak kalsaydı, bu antlaşma İngiliz iç hukukunu ilgilendiren bir mesele olacaktı, ama 1968 yılın- da Morityus’un bağımsızlığını kazanmasıyla uluslararası bir antlaş- ma niteliği kazanmıştır. Bu nedenle Chagos Takımadaları çevresinde Morityus’a tanınan balıkçılık haklarının yanı sıra deniz yatağından çıkan doğal kaynaklardan yararlanma hakkı, uluslararası hukuk açı- sından geçerlidir (para. 425-426). Karasuları üzerinde kıyı devletinin egemenliğini uluslararası hukukun diğer kuralları dâhilinde kullan- ması gerekmektedir. 17 Yine münhasır ekonomik bölgede kıyı devleti haklarını kullanırken diğer devletlerin hak ve yükümlülüklerini göz önünde bulundurmalıdır. 18 Ancak Birleşik Krallık kendi hakları ile Morityus’un Lancaster House Taahhütleri’nden doğan haklarını den- gelemede başarısız olmuştur (para. 535). Birleşik Krallık deniz koruma alanı ilan ederek Morityus’un Chagos Takımadaları karasularında ba- lıkçılık haklarının olmadığını ve deniz koruma alanınınMorityus’un çı- karına olduğunu varsaymıştır (para. 535). Diğer yandan Lancaster Ho- use Taahhütleri ile Birleşik Krallık Chagos Takımadaları’nı savunma ihtiyacı ortadan kalktığına Morityus’a iade etmeyi kabul etmiştir. Bir- leşik Krallık eski sahibine intikal edecek olan bu bölgede, Morityus’un gelecekteki muhtemel haklarını da gözetmek zorundadır (para. 521). Bu nedenle Tahkim Mahkemesi Birleşik Krallık’ın Morityus’un hak- larının gerektirdiği şekilde hareket etmesi gerektiğine ve BMDHS’nin 2(3) ve 56(2). maddelerini ihlal ettiğine hükmetmiştir (para. 536). 16 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Tahkim Mahkemesi, “Chagos Deniz Koruma Alanı Tahkimi”, Award, para. 350, 15.03.2015, <https://files.pca-cpa.org/pca- docs/MU-UK%2020150318%20Award.pdf>, (Erişim tarihi 20.01.2020). 17 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, 10 Aralık 1982, Madde 2(3), <https:// www.un.org/depts /los/convention_agreements/texts/unclos/ unclos_e.pdf>, (Erişim tarihi 19.01.2020). 18 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, madde 56(2).