Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

427 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR lacağı ve böyle yorumlama açıklamalarının Divan tarafından sıklıkla yapıldığı değerlendirmesinde bulunulmuştu. 28 Bu değerlendirmeden hareketle, sorunun yeniden formüle edilmesinin gerekli olmadığı ve başvurunun kabul edilebilir olduğu karara bağlanmıştır (para. 135). B. Uygulanacak Hukuk Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin uluslararası hu- kuka uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını değerlendirirken Divan, ilk önce ilgili dönemi ve bu dönemde uygulanabilir olan ulus- lararası hukuk kurallarını tespit yoluna gitmiştir. Divan, Genel Kurul tarafından yöneltilen soruyu cevaplandırmak için bu danışma görü- şünde temel bir insan hakkı olarak geniş bir uygulama alanı olan self- determinasyon hakkının sömürgelikten kurtulma süreci bağlamında incelemekle sınırlı kalınması gerektiğine karar vermiştir (para. 144). Ge- nel Kurul danışma görüşü talebinde, Morityus’un sömürgelikten kur- tulma sürecinin 1965 yılında Chagos Takımadaları’nın ayrılmasından bağımsızlığın kazanıldığı 1968 yılına kadar geçen dönemi kapsadığını ifade etmişti. Divan ise uygulanacak hukukun belirlenmesinde 1965- 1968 dönemine odaklanılması gerektiğini ancak self-determinasyon hakkının uluslararası örf-adet hukukunda gelişiminin daha uzun bir döneme yayılmış olması nedeniyle ilgili dönemin öncesi ve sonrasını da kapsayacak şekilde daha geniş alınmasının yerinde olacağını de- ğerlendirmiştir (para. 142). Buna göre uygulanacak hukukun belir- lenmesinde, self-determinasyon hakkına yönelik uluslararası örf-adet kurallarının kristalize olmuş hali olarak değerlendirilen BM tarafından çizilen normatif çerçevenin başlangıç noktasını oluşturmasına karar verilmiştir. BM’nin amaçlarının ifade edildiği BM Antlaşması’nın 1. maddenin ikinci fıkrasında yer alan “self-determinasyon hakkına say- gı”, yine Antlaşma’nın “Özerk Olmayan (Non-self Governing) Ülkelere İlişkin Bildirge” başlıklı XI. bölümü ile devletlerin sömürgelikten kur- tulma uygulamalarının konsolide olduğu ana işaret eden 1960 tarihli 1514 sayılı Genel Kurul Kararı, bu normatif çerçevenin sınırları olarak belirlenerek değerlendirmeye tabi tutulmuştur (para. 150). 28 Uluslararası Adalet Divanı, “Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory”, Advisory Opinion, para. 38, 09.07.2004, <https://www.icj-cij.org/en/case/131>, (Erişim tarihi 01.02.2020).