Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

432 Uluslararası Adalet Divanı’nın Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ayrılmasının ... Krallık’ın sömürge yönetimi altında olduğunu gözlemlemiştir (para. 172). Tahkim Mahkemesi Morityus’un Birleşik Krallık’ın Chagos çev- resinde ilan ettiği deniz koruma alanının BMDHS’ne aykırılığı iddia- sını karara bağlarken Lancaster House Taahhütleri’ni uluslararası bir antlaşma olarak ele almıştı. Divan’a göre ise anlaşmanın taraflarından birisi olan ve topraklarının bir kısmını Birleşik Krallık’a devrettiğini söyleyen Morityus, Birleşik Krallık yönetimi altındayken uluslararası bir anlaşmadan bahsedilmesi mümkün değildir (para. 172). Divan’a göre, özerk olmayan bir ülkenin topraklarının bir kısmının yeni bir sömürge oluşturmak amacıyla ayrıldığı bir durumda ilgili halkın rı- zası konusunda daha fazla inceleme yapılması gerekmektedir (para. 172). Morityus sömürgesi Bakanlar Konseyi’nin Lancaster House Taahhütleri ile Chagos Takımadalarını’nın ayrılmasını prensipte ka- bul ettiği koşullar gözden geçirildiğinde Divan, bu anlaşmanın, ilgili halkın hür ve gerçek bir irade beyanı olarak değerlendirilemeyeceği kanaatindedir (para. 172). Bilakis Chagos Takımadaları’nın Morityus ülkesinden ayrılması, sömürgeci devletin bir tasarrufu niteliğindedir. Lancaster House Anlaşması’nın imzalanmasından birkaç hafta sonra alından 2066(XX) sayılı Genel Kurul kararında da Birleşik Krallık’ın Morityus’un toprak bütünlüğüne saygı gösterme yükümlülüğü hatır- latılmıştı. Uluslararası hukuktan doğan ve Morityus’un sömürgelikten kurtulması döneminde Genel Kurul tarafından da hatırlatılan bu yü- kümlülük uyarınca Divan, Birleşik Krallık’ın Chagos dâhil olmak üzere tüm Morityus ülkesinin toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerekti- ği kanaatine varmıştır (para. 173). Sonuç olarak Divan, Morityus ülke- sinin sömürgeci devlet tarafından bölünerek Chagos Takımadaları’nın hukuka aykırı bir biçimde BIOT adıyla yeni bir sömürgeye dâhil edil- mesi nedeniyle, Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin huku- ka uygun tamamlanmadığına hükmetmiştir (para. 174). Chagos Takımadaları üzerinde Birleşik Krallık yönetiminin sür- mesinin uluslararası hukuktaki sonuçlarına ilişkin Divan’a diğer devletler tarafından sunulan yazılı beyanlardaki görüşler, Birleşik Krallık’ın Chagos Takımadaları üzerindeki yönetiminin sürmesinin yalnızca Birleşik Krallık için sonuç doğurduğundan üçüncü devletler hatta uluslararası örgütler için de sonuç doğurduğuna kadar geniş bir yelpazedeydi (para. 176). Divan ise değerlendirmesinde Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin self-determinasyon hakkına uygun