Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

433 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR şekilde tamamlanmadığı ve bu nedenle Birleşik Krallık’ın Chagos’ta devam eden idaresinin bu devletin uluslararası sorumluluğunu do- ğuran haksız bir eylem teşkil ettiğine hükmetmiştir (para. 177). Bu nedenle Divan üyeleri 13’e karşı bir oyla, Moriyus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin hukuka uygun tamamlanabilmesi için Birleşik Krallık’ın Chagos üzerindeki yönetimini derhal sonlandırmakla yü- kümlü olduğuna karar vermiştir (para. 178). Divan, Morityus’un sö- mürgelikten kurtulmasının tamamlanması için gerekli yöntemlerin belirlenmesinin, sömürgelikten kurtulma ile ilgili işlevleri bağlamında Genel Kurul’un yetki alanına girdiği değerlendirmesinde bulunmuş- tur (para. 179). Buna göre, danışma görüşü verildikten sonra Genel Kurul’un hangi adımları atacağı ya da verilen danışma görüşünün bu adımları ne derece etkileyeceğine karar vermenin Divan’ın yetkisinde olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır (para. 179). Diğer yandan Divan, self-determinasyon hakkına saygının erga omnes bir yükümlülük oldu- ğunu hatırlatmış ve Morityus’un sömürgelikten kurtulması sürecinin tamamlanması için Genel Kurul’un belirleyeceği usullerin yürürlüğe girmesi için üye devletlerin iş birliği içinde olması gerektiğine vur- gu yapmıştır (para. 180). Dolayısıyla Genel Kurul’un cevap beklediği ikinci soruya yönelik olarak Divan, Birleşik Krallık’ın Chagos üzerin- deki yönetimini olabildiğince hızlı sonlandırmakla yükümlü olduğu ve Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin tamamlanması için tüm üye devletlerin BM ile iş birliği içinde olması gerektiği değerlen- dirmesini yapmıştır (para. 182). Chagos kökenliler de dâhil olmak üze- re Morityusluların Takımadalar’a yeniden yerleşimi konusunda ise Divan, bu konunun Morityus’un sömürgelikten kurtulmanın tamam- lanması için Genel Kurul’un alacağı kararlarda ele alınması gerektiği yorumunda bulunmuştur (para. 181). I. Kararın Değerlendirmesi A. Genel Kurul Kararlarının Normatif Niteliği Önüne gelen danışma görüşü isteminde Divan, sömürgelikten kurtulma süreci bağlamında self-determinasyon hakkının bir ulusla- rarası örf-adet kuralı olarak tesis edilme sürecine odaklanmıştır. Ta- rihsel kökenleri çok daha eskilere dayansa da self-determinasyon, 20. yüzyılın başından bu yana uluslararası hukukun konusu olarak en çok tartışılan ve bu dönem itibarıyla pek çok gelişmeye kaynaklık eden