Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

438 Uluslararası Adalet Divanı’nın Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ayrılmasının ... Divan’ın danışma görüşü verme yetkisi BM Antlaşması’nın 96. maddesinde ve UAD Statüsü’nün 65. maddesinde düzenlenmektedir. Bu düzenlemelere göre Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi herhangi bir hukuksal sorun hakkında, Genel Kurul tarafından yetkili kılınan tüm BM organları ve ihtisas kuruluşları ise kendi çalışma alanları için- de karşılaşacakları hukuksal bir sorun hakkında Divan’dan danışma görüşü talep edebilmektedir. 46 Devletlerin danışma görüşü isteminde bulunmaları ise mümkün değildir. Devletlere bu hakkın tanınması San Francisco Konferansı’nda gündeme gelmiş olsa da ilgili öneri redde- dilmiştir. 47 Divan’dan görüş istenen sorunlar, açık ve kesin dille ifade eden yazılı bir dilekçe ile Divan’a sunulur ve ilgili tüm belgeler de bu di- lekçeye eklenir. 48 Bu yetki ile amaçlanan kimi hukuksal konularda görüş oluşturmak, tartışmalı bir konuyu açıklığa kavuşturmak, ilgili organa hukuksal yardım sağlamaktır. Bu nedenle Divan danışma gö- rüşü taleplerinde öncelikle konunun siyasal mı hukuksal mı olduğunu değerlendirmektedir. Ancak görüş istenen konular temelde devletler arasındaki ilişkilerle ilgili olduğundan siyasal yönü olmayan pür bir hukuksal sorun tariflemek pek olası değildir. Nitekim içtihada bakıldı- ğında hukuki yönü bulunsa da siyasal unsurlar içeren hatta net şekil- de yöneltilmemiş sorularda bile Divan’ın danışma görüşü vermekten imtina etmediği görülmektedir. 49 Buna göre, hukuk kurallarının uygu- lanması yoluyla çözüme kavuşturulabilecek her sorun hukuki olarak ele alınmaktadır ve danışma görüşü verilebilir niteliktedir. Divan bu- güne dek danışma görüşü taleplerinde yalnızca bir kere yargı yetkisi olmadığına hükmetmiştir. 50 46 Birleşmiş Milletler, “Statue of the International Court of Justice”, madde 65(1), <https://www.icj-cij.org/en/statute>, (Erişim tarihi 20.01.2020). 47 F. Blaine Sloan, “Advisory Jurisdiction of the Internatinal Court of Justice”, Cali- fornia Law Review, Vol. 35, No. 5(1950), s. 836 48 Birleşmiş Milletler, “Statue of the International Court of Justice,” madde 65(2), <https://www.icj-cij.org/en/statute>, (Erişim tarihi 20.01.2020). 49 Mahasen M. Aljaghoub, The Advisory Function of the International Court of Jus- tice 1946-2005, Berlin, Springer, 2006, s. 57. 50 “Bir Devlet Tarafından Silahlı Çatışmalarda Nükleer Silahların Kullanılmasının Hukukiliği” danışma görüşünde Divan, sorunun talepte bulunan Dünya Sağlık Örgütü’nün faaliyet alanında olmadığı gerekçesiyle yargı yetkisinin bulunmadı- ğına hükmetmiştir. Uluslararası Adalet Divanı, “Legality of the Use by a State of Nuclear Weapons in Armed Conflict” Advisory Opinion,, 08.07.1996, para. 66, <https://www.icj-cij.org/en/case/93/advisory-opinions>, (Erişim tarihi