Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

440 Uluslararası Adalet Divanı’nın Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ayrılmasının ... venlik Konseyi’ne bakıldığında, Divan tarafından verilen danışma gö- rüşlerinin bu organların kararlarına dönüştüğü görülmektedir. Ancak bu durum, danışma görüşlerinin istişari niteliğini değiştirmemekte- dir. 56 Bu bağlamda danışma görüşleri, bağlayıcı olmayan ancak ulusla- rarası hukukun gelişiminde rol oynayan kararlardır. İlgili kararda bir ya da birden fazla devletin bir eyleminin uluslararası hukuka aykırı olduğu sonucuna varılabilir. Ancak bu durum, danışma görüşlerinin ilgili organa sunulan bir hukuksal yardım olmasını değiştirmez. Dola- yısıyla konunun ilgilendirdiği devletin karar uyarınca bir şey yapması ya da yapmaktan vazgeçmesi beklenemez. 57 Divan, Morityus’un bir parçası olan Chagos Takımadaları’nın self- determinasyon hakkına dayanarak bağımsızlığın kazanılmasından önce ayrıldığı ve bu nedenle bu ayrılmanın Morityus halkının gerçek iradesine dayanmadığı değerlendirmesinde bulunmuştur. Böylelikle Divan, Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin uluslararası hu- kuka uygun tamamlanmadığı sonucuna ulaşmıştır. Birleşik Krallık’ın Chagos üzerindeki süren yönetiminin hukuki sonuçlarını değerlendi- rirken ise Divan, Birleşik Krallık’ın Chagos Takımadaları üzerindeki yönetimini derhal sonlandırmakla yükümlü olduğuna hükmetmiştir. Self-determinasyon hakkına saygının erga omnes bir yükümlülük ol- duğundan bahisle Divan, diğer devletleri de iş birliğine çağırmıştır. Danışma görüşlerinin, ilgili organın talep ettiği hukuksal yardımdan ibaret olduğunu ve konunun ilgilendirdiği devletin karar uyarınca bir şey yapması ya da yapmaktan vazgeçmesinin öngörülemeyeceğini ha- tırlatmıştık. Ancak Divan, bu kez ilgili devleti bir şey yapmakla, diğer devletleri de bu konuda BM ile iş birliğiyle yükümlendirmiştir. Her ne kadar Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin tamamlanması, dolayısıyla Chagos’un iadesi için gerekli yöntemlerin belirlenmesi ko- nusunun Genel Kurul’un yetkisine girdiği belirtilse de Divan, bir dev- leti doğrudan yükümlendiren bir karar almıştır. Bu nedenle mevcut kararda bağlayıcılık sorunu daha derin bir anlam taşımaktadır. Uzun yıllardır sorunun gerek ikili müzakerelerle gerek Genel Kurul kararları neticesinde çözülememiş olmasının Divan’ı doğrudan bir karar alma- 56 Edvard Hambro, “The Authority of Advisory Opinions of the International Court of Justice,” The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 3, No. 1(1954), s. 5. 57 ErdemDenk, “Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’in İşgal Altındaki Filistin Top- raklarında İnşa Etmekte Olduğu Duvar Konusundaki Kararı”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, C. 1, S. 3(2004), s. 152.