Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

441 TBB Dergisi 2021 (152) Müge DALAR ya yönlendirdiği değerlendirmesinde bulunmak mümkündür. Ancak yine de bu karar danışma görüşlerinin istişari niteliğini aşmaktadır. Chagos Takımadaları hakkında verilen danışma görüşü, iki devlet arasında süregelmekte olan bir uyuşmazlık hakkında BM organlarının danışma görüşü isteyebileceğini göstermektedir. Böylelikle Divan’ın yargı yetkisinin taraflardan birisi tarafından tanınmıyor olması ne- deniyle dava yoluyla önüne getirilemeyen bir uyuşmazlık hakkında Divan, bir karar vermiştir. Divan’ın verdiği danışma görüşleri, ilgili organın kararı haline dönüşebilir, organ konuya ilişkin karar alırken danışma görüşünü esas alabilir. Ancak görülüyor ki, Genel Kurul 1965 yılından bu yana Chagos Takımadaları’nın Morityus’tan ayrılmasının ve Birleşik Krallık’ın takımadalar üzerinde yönetimini sürdürmesinin hukuka aykırılığına ve takımadaların Morityus’a iadesine yönelik ka- rarlar almıştır. Dolayısıyla Genel Kurul zaten mevcut durum hakkın- da bir tutum belirlemiştir. Divan’ın verdiği danışma görüşü, hukuka aykırılığın tespiti ve aykırılığın ortadan kaldırılması gerekliliğinin te- yit edilmesi anlamına gelmiştir. Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin hukuka uygun tamamlanmadığı değerlendirmesi, Morityus özelinde sömürgelikten kurtulmuş tüm devletler için psikolojik bir zafer niteliğindedir. Ancak bu kararın bir sonuç doğurması, yalnızca Birleşik Krallık’ın inisiyatifinde görünmektedir. Sonuç Divan’ın 25.02.2019 tarihli Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan ayrılmasının hukuki sonuçları hakkında verdiği danışma görüşü, uzun vadeli bir uyuşmazlığın mahiyet ve sonuçları hakkında önemli bir değerlendirme niteliği taşımaktadır. Söz konusu kararda, meselenin özü Birleşik Krallık’ın eski bir sömürgesi olan Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin uluslararası hukuka uygun tamam- lanıp tamamlanmadığı sorusu etrafında şekillenmiştir. Dolayısıyla Divan sorunu, Birleşik Krallık ve Morityus arasında egemenliğe içkin siyasi ve iki taraflı bir mesele olarak görmemiştir. Mevcut sorunun hukuksal çerçevesini self-determinasyon hakkı bağlamında çizen Divan, hem hakkın uluslararası örf-adet hukukun- daki tarihsel gelişimini hem de unsurlarını ortaya koyarak bir tutum belirlemede rehber olacak bir görüş beyan etmiştir. Divan değerlendir- mesinde 1965-1968 arası döneme bağlı kalmayıp sömürgelikten kur- tulma sürecinin bağlamında self-determinasyon hakkının uluslararası