Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

442 Uluslararası Adalet Divanı’nın Chagos Takımadaları’nın 1965’te Morityus’tan Ayrılmasının ... örf-adet hukukundaki gelişimini ele alarak, geniş bir tarihsel bağla- ma yerleştirmiştir. Bu değerlendirmede Divan, bağlayıcılığı olmayan Genel Kurul kararlarının, bir uluslararası hukuk normunun örf-adet hukukundaki gelişiminin ve bu konuda oluşan opinio juris ’in ispatı olarak ele almıştır. Bu sayede bağlayıcılığı olmayan Genel Kurul ka- rarlarına bir normatif değer atfedilmiş, hukukun tespitindeki araçsal rolü vurgulanmıştır. Divan’ın değerlendirmesine göre, toprak bütün- lüğü ilkesi self-determinasyon hakkının asli unsuru olarak ele alınmış, Morityus’un bağımsızlık öncesi toprak bütünlüğünün bozulması ve bu ayrılmanın Morityus halkının gerçek iradesine dayanmaması se- bebiyle, sömürgelikten kurtulma sürecinin uluslararası hukuka uygun tamamlanmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Birleşik Krallık’ın Chagos Takımadaları üzerinde yönetimini sür- dürmesinin uluslararası hukuktaki sonuçları bağlamında ise Divan, Birleşik Krallık’ın Chagos üzerindeki yönetimini derhal sonlandırmak- la yükümlü olduğu sonucuna ulaşmıştır. Morityus’un sömürgelikten kurtulma sürecinin uluslararası hukuka uygun tamamlanması için gerekli yöntemin belirlenmesi işini Genel Kurul’a bırakmış, tüm üye devletleri de işbirliğine çağırmıştır. Dolayısıyla Divan, danışma görüş- lerinin istişari niteliğini aşan bir karar almıştır. Zira Divan’ın danışma görüşleri, sadece görüşü talep eden organ için hukuksal bir yardım niteliğinde olup devletler için doğrudan sonuç doğurmaları beklene- mez. Genel Kurul’un 1965’ten bu yana Chagos Takımadaları’nın iade- si yönünde çeşitli defalar karar aldığı hatırda tutulduğunda Divan’ın görüşü bu kanaatin pekiştirilmesinden öteye gidememektedir. Bu an- lamda karar, başta Morityus olmak üzere sömürgelikten kurtulan dev- letler için psikolojik bir zafer niteliğindedir. Kaynakça Kitaplar Aljaghoub, Mahasen M., The Advisory Function of the International Court of Justice 1946-2005, Berlin, Springer, 2006. Ataöv, Türkkaya, Afrika Ulusal Kurtuluş Mücadeleleri, Ankara, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1977. Vine, David, Island of Shame: The Secret History of US Military Base on Diego Garcia, Princeton, Princeton University Press, 2009.