Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

49 TBB Dergisi 2021 (152) Hasan DURSUN nin alanındaki hukuka, kısacası idare hukukuna aykırı davranışların- dan ötürü idare tarafından cezalandırma amacıyla idari işlemle veri- len ceza şeklinde tanımlanabilir. 22 İdari sözleşmeye dayalı olarak İdare tarafından karşı âkide verilen ceza, idari cezanın tanımında yer alan unsurların tümüyle örtüşmektedir. 23 Zira idari sözleşmenin ihlali, ida- re hukuku normlarına bir aykırılık oluşturmakta, bu aykırılığa dayalı olarak idare, idari sözleşmenin karşı âkidine idari işlemle ceza tayini yoluna gitmektedir. Bu örtüşmeyi tam olarak açıklayabilmek üzere idari ceza türleri üzerinde durmak faydalı olacaktır. İki türlü idari suç ve ceza bulunmaktadır. Bunlardan ilkini, idare ile kişi arasında izin, sözleşme, ruhsat veya idarenin bünyesinde ça- lışma gibi idareyle arasında herhangi bir bağ olan kişilerle ilgili suç ve cezalar, ikincisini ise İdare ile arasında herhangi bir bağ bulunma- yan kişilerle ilgili suç ve cezalar oluşturur. 24 Bunlardan, idare ile kişi arasında önceden bir bağ bulunmadan yapılan ihlalleri “halka yönelik idari suçlar”, söz konusu ihlaller için verilen cezaları “halka yönelik 22 Bkz. Hasan Dursun, İdari Suç ve Cezalarda Kanunilik İlkesi, Adalet Yayınevi, An- kara 2015, s. 228. 23 Mireille-Delmas ve Catherine-Teitgen, adlı yazarlar ile Fransız Danıştay’ının idari ceza için koymuş ölçüt bakımından da idari sözleşmeden kaynaklı olarak veri- len ceza, idari ceza kapsamına girmektedir. Zira adı geçen yazarlar ile Fransız Danıştay’ı, bir cezanın idari ceza olarak nitelendirilebilmesi için iki hususun eş- zamanlı olarak bulunması gerektiğini aramaktadırlar. Bunlardan ilki; idarenin, idare hukuku, özellikle idari usul kurallarını uygulayarak cezalandırma amacıyla bir işlem yapması, ikincisi ise cezanın verilmesinin dayanağı olarak bir yükümlü- lüğün ihlal edilmesi gerekir. Bu iki unsuru eşzamanlı olarak taşımayan idari bir yaptırım kararı, idari ceza olarak adlandırılamaz. Bkz. Marty Mireille-Delmas ve Colly Catherine-Teitgen, Punir Sans Juger, Economica, Paris 1992, s. 37-38. Gö- rüldüğü üzere idari cezanın karakteristik özelliğini söz konusu iki unsur oluştur- makta ve bu unsura birlikte sahip olan her ceza idari ceza niteliğini taşımaktadır. İdari sözleşmeden kaynaklı cezalarda da idare, idare hukukunu uygulayarak ce- zalandırıcı nitelikte bir işlem yapmakta ve verilen cezanın dayanağını sözleşme- nin ihlali oluşturmaktadır. 24 Michel Degoffe, “L’ambiguïté de la sanction administrative”, AJDA, 20 Octob- re 2001 spécial, s. 27. Mireille-Delmas ve Catherine-Teitgen’in ifadeleriyle; idari ceza, yalnızca kamu görevlilerine uygulanan disiplin cezasını veya İdarenin iç bünyesinde uygulanan cezaları değil, bunun yanında, kamu hizmetini kullanan kimseler için öngörülen cezaları da kapsar. Yazarlar, bu kapsamda idari cezanın, idarenin bünyesinde çalışma, idari sözleşme veya ruhsat gibi İdareyle daha önce- den ilişkisi bulunanlara uygulanan disiplin cezası olduğu gibi örneğin idari polis cezalarında olduğu gibi İdareyle daha önceden ilişki içerisinde olmayanlara da uygulanabilen cezaları içerdiğini belirtmektedirler. Bkz. Mireille-Delmas ve Cat- herine-Teitgen, s. 18, 26.