Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

50 İdari Sözleşmelerden Kaynaklanan Suç ve Cezalara Genel Bir Bakış idari cezalar”, buna karşın, idare ile kişi arasında önceden bir bağ bu- lunduğu durumlarda yapılan ihlalleri “disiplin suçları”, söz konusu ihlaller için verilen cezaları ise “disiplin cezaları” olarak adlandırmayı daha uygun bulmaktayız. Halka yönelik idari suç ve ceza ile disiplin suç ve cezası birlikte idari cezayı oluşturmaktadır. İdari sözleşme halinde idare ile sözleşmenin karşı âkidi arasında özel bir bağ bulunduğu için sözleşme ihlallerinden kaynaklı olarak idarenin karşı âkide uyguladığı ceza, “disiplin cezası” niteliğini ta- şır. İdari sözleşme ihlalinden dolayı uygulanan cezayı, disiplin cezası olarak kabul etmenin, kanımızca, garipsenecek bir durumu bulunma- maktadır. 25 Zira yukarıda belirtildiği üzere bir cezayı disiplin cezası olarak nitelendirmede temel ölçüt, idare ile kişi arasındaki özel bağ ilişkisidir. 26 İdari sözleşmede idare ile karşı âkidi oluşturan kişi ara- sında özel bir bağ kurulduğuna göre söz konusu sözleşmeden dolayı idarenin vermiş olduğu cezayı, disiplin cezası olarak nitelendirmek gerekir. 27 Öte yandan Moderne’in belirttiği üzere, idari suçu ve bu ara- 25 Fikrimize göre garipsenecek durumun oluşmasında öğretide bazı yazarlar tara- fından disiplin cezasını dar kapsamlı olarak tanımlanmasının büyük etkisi vardır. Örneğin, Sauvé, disiplin cezasını, kamu hizmetinin düzgün işlemesi için verilen ceza şeklinde tanımlamakta [Jean Marc Sauvé, “Les sanctions administratives en droit public français”, AJDA, 20 Octobre 2001 spécial, s. 17], Gölcüklü ise me- murların, memuriyet görevleriyle ilgili olarak işledikleri kusurları veya memu- riyet sıfatına veya görevine etki edebilecek kusurlu davranışları cezalandırmak için konulmuş bulunan müeyyideler olarak tanımlamaktadır. [Feyyaz Gölcüklü, “‹‹İdari Ceza Hukuku’’ Ve Anlamı, İdarenin Cezai Müeyyide Tatbiki”, AÜSBFD, C. XVIII, S.2, Haziran 1963, s. 156]. Kanımızca gerek Sauvé gerekse Gölcüklü’nün yapmış olduğu tanımlar dar kapsamlı olduğu ve disiplin cezasının karakteristik özelliklerini yansıtmadığı için kabul edilemez. Nitekim Moderne’in belirttiği gibi disiplin cezalarının nirengi noktasını, idare ile kişi arasında özel bir ilişkinin bu- lunması ve idareye ceza verme yetkisinin önceden tanınması oluşturur. Franck Moderne, Sanctions administratives et justice constitutionelle, Economica, Paris 1993, s. 159. Bu bağlamda Sauvé ve Gölcüklü’nün savlarının aksine disiplin ceza- ları salt kamu görevlileri hakkında uygulanmamakta, bunun yanında, mahkûm, öğrenci, asker gibi kamu hizmetini kullanan çeşitli kesimlerle İdare arasında özel bir hukuki ilişki içerisinde bulunulan her durumda ve bu arada idari sözleşme- lerde de uygulanmaktadır. Zira idari sözleşme durumunda idare ile kişi arasında sözleşme dolayısıyla bir bağ oluşmakta ve idarenin ceza verme yetkisi sözleşme ihlali olmadan önce tanınmaktadır. 26 İdare ile kişi arasındaki özel bağın “statü” veya “sözleşme”den doğması bir fark- lılık oluşturmaz. Krş., İl Han Özay, İdari Yaptırımlar, İÜHFY No.: 691, İstanbul 1985, s. 107-108. 27 Üstelik idari sözleşmeden kaynaklı olarak verilen idari cezalar, disiplin cezala- rının teorik temelini oluşturabilmek bakımından da büyük önem taşımaktadır. Gerçekten de “disiplin”, “özel ilişki”, “idari sözleşme”, “izinle meslek icra eden kimselerin sorumluluğu” gibi kavramlar, disiplin cezalarının kolaylıkla kuram-