Türkiye Barolar Birliği Dergisi 152.Sayı

54 İdari Sözleşmelerden Kaynaklanan Suç ve Cezalara Genel Bir Bakış katlanmak durumunda kalmaktadır. Bu yaptırım, doğası gereği ol- dukça ağır bir yaptırım olduğundan uygulanabilmesi için sözleşmeci- nin ağır kusurunun bulunması gerekmektedir. 41 İdarenin, idari sözleşmeden dolayı uygulayacağı son ceza türünü, sözleşmenin sona erdirilmesi, kısacası, sözleşmesinin feshi cezası oluş- turur. Sözleşmenin feshinin ceza niteliğini kazanabilmesi için sözleş- mecinin kusurundan dolayı sözleşmenin ortadan kaldırılması gere- kir. Sözleşmenin feshi iki türlü uygulanabilmektedir. Bunlardan ilki, sözleşmenin bütünüyle ortadan kaldırılmasıdır. Daha sık uygulanan ikinci şekli ise sözleşmenin zarar ve riskini ortadan kaldırmak şeklin- dedir. 42 İdari sözleşmenin bir türünü oluşturan imtiyaz sözleşmesinin zararının ve riskinin ortadan kaldırılması suretiyle feshinde, sözleşme- ye, başka bir sözleşmeciyle devam edileceği ortadadır. İdari sözleşmelerde sözleşmenin feshi cezası, söz konusu sözleş- menin bir türünü oluşturan imtiyaz sözleşmesi 43 bakımından fark- lı birtakım özelliklere sahip bulunmaktadır. İmtiyaz sözleşmelerine uygulandığı zaman “imtiyazın düşürülmesi” 44 (déchéance de con- cession) ismini taşıyan sözleşmenin feshi, 45 İdare tarafından doğru- 41 de Forges, s.83. 42 A.g.e., s. 83. 43 Aslında “imtiyaz sözleşmesi” kavramı yerine “yetkilendirme sözleşmesi” veya “yetki verme” sözleşmesi kavramının kullanılması daha isabetli olur. Bu önerinin gerekçesi için bkz. Hasan Dursun, “Yeni Bir Yetkilendirme (İmtiyaz) Sözleşmeleri Kanunu Yapılmasına Mutlak Bir Gereksinim Vardır”, Türkiye Barolar Birliği Dergi- si, Sayı: 125, Yıl: 129, Temmuz-Ağustos 2016, s. 144 dn. 125. 44 Onar, bu cezayı “imtiyazın ıskatı” olarak adlandırırken (Onar, s. 1639), Gözler ve Kaplan “imtiyazın düşmesi” olarak adlandırmakta, (Bkz. Gözler ve Kaplan, s. 466), Ulusoy ise salt “ıskat” terimini kullanmaktadır. Yazar, ıskatın, sözleşmenin İdarece olağanüstü biçimde tek yanlı sona erdirilmesi olduğunu, bu yolun ayrık- sı bir yöntem olup ancak imtiyazcının ağır kusuruyla hizmeti yürütmeyi ciddi biçimde aksatması halinde başvurulabileceğini, ıskat halinde imtiyazcının kendi kusurunun olması nedeniyle İdarenin tazmin borcunun söz konusu olmayacağını belirtmektedir. Yazar, ıskat yoluna örnek olarak, kamu hizmeti imtiyaz sözleş- mesi ile Çukurova ve Antalya bölgelerinde elektrik üretim, dağıtım ve iletim hiz- metleri yürüten ÇEAŞ ve KEPEZ şirketlerine 2004 yılında el konulması ve imtiyaz sözleşmelerinin İdarece tazminatsız olarak tek yanlı feshedilmesini göstermekte- dir. Bkz. Ali D. Ulusoy, Yeni Türk İdare Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2019, s. 369. 45 İdare, kanun veya sözleşmenin gereğinin yerine getirilmemesinde sözleşmecinin kusurunun bulunduğu durumlarda, bir ceza olarak idari sözleşmeyi tek yanlı olarak feshedebilir. Ancak İdare, sözleşmecinin herhangi bir kusuru olmasa bile hizmet ve kamu yararının gerekleri doğrultusunda sözleşmeyi tek yanlı olarak feshedebilir. Rachat “raşa diye okunur” olarak ifade edilen bu durumda İdare,