Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

89 TBB Dergisi 2021 (153) Öznur SEVDİREN vetli veya daha yüksek bir şüphe seviyesi olduğu kabul edilmektedir. 72 Alman hukukunda herkesin yakalama yapma yetkisi veren bu hüküm çerçevesinde şüphe seviyesinin bu seviyede olması ortaya çıkabilecek hatalar dolayısıyla üçüncü bir kişinin özgürlüğüne hukuka aykırı bir müdahalenin gerçekleşmesinin engellenmesi amacına dayanmaktadır. Bu bakımdan şüphenin yeterli olmadığı yakalanan kişinin suç işlediği- nin görülmesini arayan bazı yargı içtihatları da bulunmaktadır. 73 Özgürlük ve güvenlik hakkını sınırlama gerekçelerinden biri ola- rak AİHS md. 5(1)(c)’de bir suç isnadına bağlı olarak tutma ile ilgili yakalama ve gözaltı ile tutuklama arasında bir ayrım gözetmeksizin şöyle bir düzenleme öngörülmektedir: “Kişinin bir suç işlediğinden şüphelenmek için makul şüphenin bulun- duğu veya suç işlemesine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olma zorunluluğu kanaatini doğuran makul gerekçelerin varlığı halinde, yetkili adli merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve tutulması”. Bu itibarla, Mahkeme içtihadında öne çıktığı gibi, özgürlüğü- nün sınırlanması bakımından kişinin suç işlediği yönünde “makul şüphe”nin varlığı hem yakalama/gözaltı hem de tutuklama için ol- mazsa olmaz bir şart niteliğindedir. AİHM, bir dizi kararında makul şüpheye ilişkin bir tanım geliştirmiştir. Bu içtihatlar çerçevesinde “ma- kul şüphe”, tarafsız bir gözlemciyi ilgili kimsenin bir suç işlediği ko- nusunda ikna edecek unsurların ya da bilgilerin mevcut olması olarak tanımlanmaktadır. 74 Strazburg Mahkemesi, neyin makul olarak değer- lendirilip değerlendirilmeyeceğini olayın koşulları içinde ele alınması gerektiğini belirtmektedir. AİHM, makul şüphenin varlığını kabul için kamu davası açmak için yeterli şüpheye işaret edecek biçimde bilgi ve veri mevcudiyetinin de aranmaması gerektiğini belirterek aynı za- 72 “Dringende Tatverdacht”. Klaus Michael Böhm /Eric Werner, Münchener Kom- mentar zur StPO, Rn. 8-11, 2014 (Beck Online). Ullrich Schulteis, StPO § 127 Rn. 9, Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung, 2019 (Beck Online). Krauss, Matthias, StPO § Vorlaeufige Festnahme,127 in Jürgen Peter Graf, BeckOK StPO mit RistBV und Mistra, 36. Baskı, Rn. 3, 2020, (Beck Online). Ayrıca bkz., Claus Roxin/Bernd Schünemann, Strafverfahrensrecht, 29. baskı, Münih 2017, s. 257 vd. 73 OLG Celle StV 2016, 295, OLG Hamm NJW 1972, 1826 aktaran Kraus 2020, Rn. 3. 74 Fox, Campbell and Hartley/Birleşik Krallık, 12244/86, 12245/86, 12383/86, 30.08.1990, § 32, Erdagöz/Türkiye, 127/1996/945/746, 22.10.1997, § 51, O’Hara/ Birleşik Krallık, 37555/97, 16.10.2001, § 34.