Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

111 TBB Dergisi 2021 (153) Hakan KAŞKA lanmaktadır. 7 Kâmûs-ı Türkî’de ise basit kelimesinin anlamlarından biri, “ mürekkep olmayan, sade ” olarak verilmiştir. 8 Basit kelimesi, doğrudan bu şekilde veya onun eş anlamlılarından biri olan sadelik kelimesi şeklinde, bir hukuk ıstılahı olarak, muhake- me hukuklarına hâkim olan/olması gereken bir ilkenin açıklanma- sında kullanılmaktadır. Hakikaten, usul/muhakeme ekonomisi ilkesi açıklanırken, basit/sade kelimesinin kullanıldığı görülmektedir. İl- keye ilişkin olarak, 6100 numaralı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 30’da, “ (1) Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür. ” hükmü yer almaktadır. 9 Şüphesiz ki, muhakemenin, makul süre için- de, düzenli bir biçimde ve gereksiz gider yapılmadan tamamlanması için onun, aynı zamanda basit/sade de olması gerekmektedir. Nitekim öğretide Taner, iyi bir muhakemenin vasıflarının, sadelik, çabukluk ve adalet olarak ileri sürüldüğünü ifade etmiştir. 10 Öz bir ifadeyle, öğre- tide Taner’in ifadesi ve HMK m. 30 birlikte nazarı itibara alındığında, iyi bir muhakeme süreci, mümkün olduğunca basit/ sade, mümkün olduğunca çabuk/ hızlı yürütülüp tamamlanacak, sürecin sona ermesi ile ortaya çıkan hüküm veya yargı ise mümkün olduğunca adil/ ada- lete uygun/ isabetli/ hakkaniyete uygun olacaktır. Bu bağlamda, mu- hakemenin bir özelliği olarak basit/ sade kavramının anlamı tekrar ele alınacak olursa öğretide Taner’in ifadesiyle, uygulanacak muhakeme işlemleri fazla ve gereksiz şekillerden ve merasimden uzak olmalıdır ki, hâkimler ve ilgililer için güçlük ortaya çıkarmasın. Aynı şekilde, hakikate ulaşılması amaç olduğuna göre, buna en basit/ sade ve en emin yollardan varılmalıdır. 11 7 https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 18.03.2020. 8 Raşit Gündoğdu/Niyazi Adıgüzel/Ebul Faruk Önal, Kâmûs-ı Türkî Şemseddin Sami, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2011, s. 231. 9 Mülga 1086 numaralı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu m. 77’de de ilkeye ilişkin olarak şu hüküm yer almaktaydı: “Hâkim tahkikat ve muhakemenin müm- kün olduğu derecede sürat ve intizam dairesinde cereyanına ve beyhude masrafa meydan verilmemesine dikkatle mükelleftir”. 10 M. Tahir Taner, Ceza Muhakemeleri Usulü, 2. bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Duygu Matbaası, İstanbul 1950, s. 14. 11 Taner, s. 14. Medeni muhakeme açısından basitlik/sadelik özelliğine örnekler için bk. Ejder Yılmaz, “Usul Ekonomisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C. 57, S. 1, 2008, s. 252-256.