Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

112 (Olan ve Olması Gereken Açısından) Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Muhakeme Önemle belirtilmelidir ki, basitlik/sadelik, iyi bir muhakemede bulunması gereken özelliklerden biri olmakla birlikte, 12 tek özellik de değildir. Bu nedenledir ki, basitlik/ sadelik ve çabukluk/ hızlılık, mu- hakemenin bir özelliği olarak bulunmalı; fakat mümkün olduğunca adil/ adalete uygun bir karar verilmesi gerektiği şeklindeki özellik de unutulmamalıdır. Muhakemenin amacı olarak ister kişi menfaati ister kişi menfaatinin yanı sıra veya yalnızca toplummenfaati benimsenmiş olsun, muhakeme süreci sonundaki yargının, mutlaka ve mümkün ol- duğunca adil/ hakkaniyete uygun olması gerekmektedir; 13 aksi tak- dirde, hukuki uyuşmazlıkların muhakeme ve yargılama yoluyla çö- 12 Özel muhakeme türlerinde, muhakemenin hangi özelliğinin baskın olması söz konusuysa özel muhakemenin o şekilde adlandırıldığı görülmektedir. Örneğin, basit muhakeme, hızlı muhakeme vb. Bir örnekle açıklanması icap ederse Al- man Ceza Muhakemesi Kanunu m. 417-420’de hızlı muhakeme düzenlenmiştir. Türk hukukunda, hızlılık özelliği nedeniyledir ki, öğretide Kunter, mülga 3005 numaralı Meşhut Suçların Muhakemesi Usulü Kanunu’nu, Yıldırım Muhakemesi Kanunu şeklinde adlandırmıştır. Bk. Nurullah Kunter, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 1989, s. 828, kn. 432; Ayrıca bk. Olgun Değirmenci, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yar- gılama Usulü (CMK m. 251-252)”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi , C. 15, S. 161, Ocak 2020, s. 37. 13 Yılmaz, “Usul Ekonomisi”, s. 246, 248; Öğretide Tosun, muhakemeyi düzenleyen kuralların, gerçeğin en iyi şekilde ortaya çıkmasını sağlayıcı nitelikte olması ge- rektiğini ifade etmektedir. Bununla birlikte, muhakemenin diğer özellikleri olan çabukluk ve ucuzluk ile öğretide Tosun’un, muhakemenin iyiliği şeklinde ifade ettiği bu ilke, âdeta ters orantılıdır. Muhakemenin çabukluk ve ucuzluk ilkesine uygun olması, onun iyilik ilkesine uygun olmamasına, bir ifadeyle, kötü muhake- me olmasına yol açmamalıdır. Elbette ki, bunun tam aksine olarak, muhakemenin iyilik ilkesine riayet edilirken onun çabukluk ve ucuzluk ilkeleri de gözden kaçı- rılmamalıdır. Bk. Öztekin Tosun, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, C. I: Genel Kısım, 3. bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1981, s. 237, 238; Yine öğretide Erem, muhakemenin basitleşti- rilmesinin/sadeleştirilmesinin istendiğini fakat bunun çok dikkatli yapılması ge- rektiğini, zira muhakemeye ilişkin hükümlerin çoğunun belirli hususları teminat altında tuttuğunu ifade etmektedir. Bu bağlamda, sadeleştirme yapılırken, muha- keme hukukunun tamamen tahrip edilmesi tehlikesi de bulunmaktadır. Bk. Faruk Erem, Ceza Usulü Hukuku, 5. bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınla- rı, Sevinç Matbaası, Ankara 1978, s. 76, 77, kn. 33; Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020, s. 1029 (Yazarların ifadesiyle, “Hızlanma, adil yargılama ilkelerinden vazgeçme pahasına olmamalı- dır”. Bk. Centel/Zafer, s. 1029.); Çınar, s. 65; “… yargının yükünün hafifletilme- si amacıyla alınabilecek tedbirler, savunma hakkının sınırlanması sonucuna yol açmamalıdır”. Bk. Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma Gezer/Yasemin F. Saygılar Kırıt/Esra Alan Akcan/Özdem Özaydın/Efser Erden Tütüncü/Derya Altınok Villemin/Mehmet Can Tok, Nazari ve Uygulama- lı Ceza Muhakemesi Hukuku, Editör: Bahri Öztürk, 14. baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020, s. 164.